بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به دلیل خلاء ژئوپلیتیک به وجود آمده در اوراسیای مرکزی، این مجموعه جغرافیایی به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های رقابت ژئوپلیتیک بین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل ...
بیشتر
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به دلیل خلاء ژئوپلیتیک به وجود آمده در اوراسیای مرکزی، این مجموعه جغرافیایی به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های رقابت ژئوپلیتیک بین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شد. در بین بازیگران منطقه‌ای در این حوزه ژئواستراتژیک می‌توان به روسیه، ترکیه و ایران اشاره کرد که دارای تعلقات ژئوپلیتیک ویژه‌ای در منطقه هستند. در حال حاضر، نمود حقیقی رقابت ژئوپلیتیک بین این بازیگران را می‌توان در رویکردهای ژئوپلیتیک آنها برای همگرایی با منطقه مشاهده کرد.
طبق نتایج این پژوهش، اوراسیای مرکزی اکنون شاهد شکل‌گیری همگرایی اوراسیایی به رهبری روسیه، همگرایی کشورهای ترک زبان به رهبری ترکیه و همگرایی کشورهای فارس زبان به رهبری ایران است. در این بین، طبق شواهد موجود فرایند همگرایی اوراسیایی و همگرایی کشورهای ترک زبان تقریباً به مرحله تکامل ژئوپلیتیک رسیده و این دو مجموعه در حال حاضر در روند تبدیل شدن به یک سازمان منطقه‌ای قرار دارند. با این حال، همگرایی کشورهای فارس زبان هنوز فرایند تکامل ژئوپلیتیک را طی نکرده است و پیش‌بینی می‌شود با شروع فعالیت دو سازمان منطقه‌ای جدید (روسی- ترکی) در حوزه اوراسیا، از ظرفیت نقش‌آفرینی ایران در منطقه کاسته شود.
بنا بر این اصل، این پژوهش سعی کرده است با استفاده از یک بررسی توصیفی- تحلیلی و قیاسی از وضعیت و ظرفیت‌های همگرایی اوراسیایی و همگرایی کشورهای ترک زبان در مقابل وضعیت و ظرفیت‌های همگرایی بین کشورهای فارس زبان، دورنمایی از چالش‌های احتمالی ایران در مقابل همگرایی‌های جدید در اوراسیای مرکزی ارائه نماید.
