ORIGINAL_ARTICLE
چگونگی تقابل روسیه و چین با آمریکا در اوراسیا
به اعتقاد بسیاری از اندیشمندان روابطبین الملل، قرن بیست و یکم را باید قرن اوراسیا دانست که تسلط بحری و بری بر آن میتواند آینده چینش قدرت در ساختار نظام بینالملل را تغییر دهد. ضرورت برخورداری از موقعیت سوق الجیشی بکر و وجود منابع مادی فراوان برای تبدیل شدن هر کشوری به یک قدرت جهانی باعث گردیده است تا بسیاری از کشورها با هر میزان قدرت در پی افزایش چیرگی و نفوذ خود در این منطقه باشند. ایالات متحده آمریکا از جمله این کشورها است که میکوشد تحکم همه جانبه خود را در این منطقه افزایش دهد. آمریکا با تکیه بر اصول "توسعه طلبی" و "مداخلهگرایی" این اجازه را به خود داده است تا در منطقهای حضور یابد که هزاران کیلومتر دورتر از خاک آن است. اما از منظر استراتژیستهای آمریکایی دو کشور چین و روسیه بهعنوان دو ابرچالش جهانی میتوانند با ایجاد یک اتحاد استراتژیک ضد هژمونی آمریکا، مانع تحقق نظم جهانی مورد نظر این کشور شوند. این دو قدرت در دو دهه اخیر توانمندیهای خود را در منطقه اوراسیا در راستا ایجاد اتحاد استراتژیک، شکل دهی به نظم موازنه محور و جلوگیری از مداخله قدرت خارجی در امور این منطقه به کار گرفتهاند. اما این اتحاد بهرغم نگاه مشترک هر دو طرف در حوزه نظری، درباره هژمونی آمریکا در حوزه عمل تاکنون محقق نشدهاست. شرایط پیشگفته این پرسش را به وجود میآورد که چرا با وجود شکلگیری هدف مشترک (مقابله با هژمون) میان روسیه و چین در عرصه عمل اتحاد ضد هژمونیک میان دو کشور شکل نگرفته است؟ در واقع چه محدودیتها و ملاحظاتی مانع تحقق عملی ایجاد اتحاد ضد هژمون دو کشور در اوراسیا گردیده است؟ به منظور پاسخ به پرسشهای یاد شده این فرضیه مطرح میشود که مسائلی چون تفاوت نگاه تاریخی روسیه و چین به منطقه، ماهیت روابط دوجانبه آنان با آمریکا و پیشینه متفاوت روابط با آن، اولویتهای متفاوت منافع ملی در کنار تفاوت جایگاه قدرت هر دو بازیگر از جمله دلایل عدم تحقق عملی نظریه اتحاد ضد هژمون میباشد.
http://ca.ipisjournals.ir/article_32882_824a68badb2484bf7e98d578b3a17cb3.pdf
2018-09-23
1
33
هژمون و ضد هژمون
ژئوپلیتیک منطقهای
اوراسیا
سازمان همکاری شانگهای
روسیه و چین
علی
آدمی
aliadami2002@yahoo.com
1
دانشیار گروه روابطبینالملل دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
حسن
آئینه وند
ha.ainehvand@gmail.com
2
کارشناسی ارشد رشته روابط بینالملل دانشگاه اصفهان
AUTHOR
- اسمیت، مارتین (1394)، قدرت در نظم جهانی در حال تغییر، ترجمه: گروه مترجمان، تهران: انتشارات امیر کبیر.
1
- اٌملیچوا، ماریا، تیسکون تسو و دیگران (1393)، نگاهی تطبیقی به سیاست خارجی قدرت های بزرگ، ترجمه: عسگر قهرمان پور، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
2
- اعظمی، هادی (1385)، "وزن ژئوپلیتیکی و نظام قدرت منطقهای، (بررسی موردی: جنوب غرب آسیا)"، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 3 و 4.
3
- برژینسکی، زبیگنیو (1385)، پس از سقوط، ترجمه: امیرحسین توکلی، تهران: انتشارات سبزان.
4
- بهرامی مقدم، سجاد (1393)، "پاسخ آمریکا به رشد چین؛استراتژی بازیابی توازن"، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره20.
5
- تیشه یار، ماندانا (1388)، "بررسی سیاست های ناتو در منطقه اوراسیا بر اساس نظریه بر ساخته گرایی"، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، شماره4.
6
- دانایی صفت، عباسعلی (1393)، "عوامل موفقیت ژئوپلیتیک ایران در خاورمیانه"، فصلنامه مطالعات افکار عمومی، شماره9.
7
- دادس کالاز (1390)، ژئوپلیتیک، ترجمه: زهرا پیشگاهی فرد و محمد زهدی گهرپور، تهران: زیتون سبز.
8
- رضایی، علی رضا (۱۳۸۷)، "چین و موازنه نرم در برابر هژمونی ایالات متحده آمریکا در عرصه نظام بین المل"، فصلنامه راهبرد، شماره 16، 298-282.
9
- رضایی، داوود (1389)، "توسعه اجتماعی کشورهای آسیای مرکزی"، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، شماره6.
10
- زرگر، افشین و صیاد، سینا (1395)، "اهمیت اوراسیای مرکزی در رقابتهای ژئوپلیتیکی بین قدرتهای بزرگ"، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 36.
11
- سجادیان، ناهید و فیروزی، محمد علی (1388)، " دلایل گسترش ناتو در اوراسیا"، مجموعه مقالات پانزدهمین همایش آسیای مرکزی و قفقاز، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
12
- سنجابی، علیرضا و سیفی، مریم (1387)، "حضور و نفوذ قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای در آسیای مرکزی: فرصتها و تهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره64.
13
- شاه منصوری، تاج محمد و شامیری، افشین (1389)، "اهداف و منافع چین در آسیای مرکزی پس از یازده سپتامبر؛ از همکاری و همجواری تا دیپلماسی اقتصادی بین المللی"، فصلنامه مطالعاتآسیایمرکزیوقفقاز، شماره 69.
14
- شفیعی، نوذر و محمودی، زهرا (1389)، "سازمان همکاری شانگهای؛جامعه امن نوظهور"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 72.
15
- صفری، عسگر و وثوقی، سعید (1395)، "ژئوپلیتیک اوکراین و نقش آن در رقابت روسیه و ایالات متحده آمریکا"، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 26.
16
- طباطبایی، علی(1389)، "بررسی تطبیقی رویکرد راهبردی چین، روسیه، آمریکا، هند، پاکستان و ایران به سازمان همکاری شانگهای"، فصلنامه راهبرد، شماره60.
17
- کلارک، شان و هوک، سابرینا (1393)، جهان پیش رو؛ مناظره درباره جهان پس از آمریکا، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
18
- کرمی، جهانگیر و کوزهگر کالجی، ولی(1393)،" الگوهای ضد هژمونیک ایران، روسیه و چین در آسیای مرکزی، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره85.
19
- کندی، پل (1389) در تدارک قرن بیست و یکم جهان تا سال 2025، ترجمه: عباس مخبر، تهران، انتشارات طرح نو.
20
- نقدی نژاد، حسن و سوری، امیرمحمد (1387)، " رقابت روسیه و آمریکا در اوراسیا"،فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره62.
21
- یزدانی، عنایت الله (1385)، "ژئوپلیتیک نفت در منطقه خزر و نقش آمریکا: بازدارندگی جدید"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره56.
22
- یزدان پناه درو، کیومرث (1389)، اتحادیه شانگهای: چشماندازها، بیمها و امیدها با نگاهی به عضویت ایران در این اتحادیه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
23
- Akimoto, S., & Hiroshi, Y. (2018), "Tension with the West, and the
24
Diversification of Foreign Relations", East Asian Strategic Review.143-180.
25
- Aljazeera. (2017), China's 2017 Military Budget Rise Slows Again, Available
26
at: https://www.aljazeera.com/news/2017, Accessed on: 2018/4/5.
27
- Bellacqua, J. (2010), The Future of China-Russia Relations, University Press
28
of Kentucky.
29
- Barducci, A. m., & Rippa, G. (2016), "Understanding Russian Political
30
Ideology and Vision: A Call for Eurasia, From Lisbon to Vladivostok", Middle East Media Research Institute, No. 1239.
31
- Brzezinski, Zbigniew. (2009), "Clash of the Titans", Foreign Policy, Available
32
at: https:// www.foreignpolicy.com, Accessed on: 2018/9/24.
33
- Brzezinski, Zbigniew. (1997), The Grand Chessboard, New York: Basic Book.
34
-Brzezinski, Zbigniew. (1997), "A Geostrategy for Eurasia", Foreign Affairs. Available at: https:// www.foreignaffairs.com, Accessed on: 2018/9/23.
35
- Carlson, B. (2007), "The Limits of Sino-Russian Strategic Partnership in
36
Central Asia", Journal of Public and International Affairs-Princeton, Vol. 18, No. 165.
37
- Dadparvar, S., & Shen, L. J. (2017), China, Russia and Iran’s Accession to the
38
Shanghai Cooperation Organization (Sco) After Lifting the Sanctions, Destech Transactions on Social Science, Education and Human Science, (Icssm), Available at:
39
http://dpi-proceedings.com/index.php/dtssehs/article/viewFile/10406/9957, Accessed on: 2018/5/22.
40
- Devonshire, E. (2017), China in 2017 – Increasing Trade Alliances with
41
Eurasia, China Briefing, Available at:
42
http://www.china-briefing.com/news/2017/01/11/china-in-2017-increasing-trade-alliances-with-eurasia.html, Accessed on: 2018/1/11.
43
- Gava, O., & Gad, U. P. (2018), The Relaons Between the European Far-Right
44
and the Russian Federaon, Aalborg University. 1-56.
45
- Ghemawat, P., & Hout, T. (2016), "Can China's Companies Conquer the
46
World: The Overlooked Importance of Corporate Power", Foreign Affairs, Vol. 95, No. 86.
47
- Huntington, S. P. (1999), The Lonely Superpowerhttp, Available at:
48
https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1999-03-01/lonely-superpower, Accessed on: 2017/11/14.
49
- Hettiarachchi, N., & Abeyrathne, U. (2016), "The US attempt of Supremacy in
50
the Twenty First Century: Russian and Chinese Response", African Journal of Political Science and International Relations, Vol. 10, No. 7.
51
- Jessop, B. (2017), Geopolitics: Putting Geopolitics in Its Place in Cultural
52
Political Economy, Available at: https://www.researchgate.net, Accessed on: 2018/4/18.
53
- Katzenstein, P. J., & Weygandt, N. (2017), "Mapping Eurasia in an Open
54
World: How the Insularity of Russia’s Geopolitical and Civilizational Approaches Limits Its Foreign Policies", Perspectives on Politics, Vol. 15, No. 2. - Kaczmarski, M., & Rodkiewicz, W. (2016), "Russia’s Greater Eurasia and China’s New Silk Road: Adaptation Instead of Competition", OSW, 2016-07-21.
55
- Kupchan, C. A. (1998), After Pax Americana: Begign power regional integration, and the sources of a stable multipolarity. International Security, Vol. 23. No. 2.
56
- Komlosy, A. (2016), "Prospects of Decline and Hegemonic Shifts for the
57
West", Journal of World Systems Research, Vol. 22, No. 2, 463.
58
- Lam, Willy W. (2006), Chinese Politics in the Hu Jiantao Era: New Leaders,
59
New Challenges, London and New York: M. E. Sharp.
60
- Lanteigne, M. (2009), Chinese Foreign Policy: An Introduction, Routledge.
61
- Lukin, A. (2018), " Russia and the United States in the Asia Pacific: A Perspective of the English School", Asian Perspective, Vol. 42, No. 43.
62
- Lukin A. (2002), Russian Perceptions of the China Threat in the China Threat:
63
Perceptions, Myths and Reality, Herbert Yee and Ian Storey, New York: Routledge Curzon.
64
- Lo, B. (2009), Axis of Convenience: Moscow, Beijing and the New Geopolitics,
65
Brookings Institution Press.
66
- Macaes, B. (2018), Eurasia, The Supercontinent that will Define our Century’’.
67
Available at: https://www.weforum.org/agenda/2018, Accessed on: 2018/2/18.
68
- Mackinder, H. (2004), "The Geographical Pivot of History (1904)",
69
Geographical Journal, Vol. 170, No. 4.
70
- Olcott, B. Martha. (2004), Russia-Chinese Relations in a Changing Asia,
71
Washington DC: Carnegie Endoement for International Peace.
72
- Omelicheva, M. Y., & Zubytska, L. (2016), "An Unending Quest for Russia’s
73
Place in the World, New Perspectives", Interdisciplinary Journal of Central & East European Politics and International Relations, Vol. 24, No. 1.
74
- Sulivan, P. (1986). Geopolitics. London: Croom Helm.
75
- Schweller, R. (2018), "Opposite but Compatible Nationalisms: A Neoclassical
76
Realist Approach to the Future of U.S–China Relations", Chinese Journal of International Politics, Vol. 11, No. 1.
77
- Sergey Karaganov. (2011), Russia’s Asian Strategy, Russia in Global Affairs,
78
Available at: http://eng.globalaffairs.ru/pubcol/Russias-Asian-Strategy-15254, Accessed on: 2018/5/22.
79
- Shanafah, S. N., & Hassan, M. A. (2018), "Russian Effort to Return the Global
80
Role and Adjust the International Balance in the 21st Century", Journal of US-China Public Administration, Vol. 15, No. 2, 85-92.
81
- Taylor, P. (1993). Political Geography. Longman Scientific, Third Edition,
82
- Tian, H. (2016), Sino-Russian Relations: Conflict and Cooperation.
83
- The Guardian (2016), China to increase defence spending by '7-8%' in
84
2016 – Official, Available at:
85
https://www.theguardian.com/world/2016/mar/04/china-to-increase-defence-spending-by-7-8-in-2016-official, Accessed on: 2018/4/19.
86
- The Economist: America and China’s Strategic Relationship. (2017), Available
87
at:http://www.economist.com/news/special-report/21720714-after-seven-decades-hegemony-asia-america-now-has-accommodate-increasingly, Accessed on: 2018/4/26.
88
- U.S Census Bureau, Foreign Trade Division, Data Dissemination. (2018),
89
Available at: https://www.census.gov, Accessed on: 2018/8/10.
90
- Weitz, R. (2006), "Averting a new Great Game in Central Asia", the Washington Quarterly, Vol. 29, No.3.
91
- Varrall, M. (2015), Chinese Worldviews and China’s Foreign Policy, Lowy
92
Institute for International Policy, Available at:
93
https://www.lowyinstitute.org/publications/chinese-worldviews-and-china-s-foreign-policy, Accessed on: 2018/6/9.
94
- Zakaria, F. (1998), From Wealth to Power: The Unusual Origins of Americas
95
World Role, Princeton: Princeton University Press.
96
ORIGINAL_ARTICLE
تاثیر مولفه های فرهنگ استراتژیک بر کدهای ژئوپلیتیک اوکراین
فرهنگ استراتژیک برآیند تجارب تاریخی است. از سوی دیگر از آنجایی که این تجارب در میان دولتها متفاوت هستند، دولتهای مختلف، فرهنگهای استراتژیک مختلفی را دارا هستند و در عین حال میان فرهنگ استراتژیک، رفتار استراتژیک و کد ژئوپلیتیک یک رابطه عمیق وجود دارد.کشور اوکراین نیز با توجه به تجارب تاریخی، فرهنگ سیاسی و جغرافیای خود دارای فرهنگ استراتژیک خاص خود می باشد. لذا برای توضیحو ادراکتصمیمگیری استراتژیک و انتخاب کدهای ژئوپلیتیک در این کشور ضمن توجه به شرایط ساختاری و علی سیاستهای بینالمللی بر چگونگی شرایط این بازیگر باید به عواملی همچون قوانین، مقاصد و اهداف، متن و زمینهای که در آن قرار دارد توجه کافی داشت. در این مقاله سوال اصلی این است که مولفههای فرهنگ استراتژیک بر کدژئوپلیتیک سیاست خارجی اوکراین چه تاثیری داشته است؟ فرضیه مقاله عبارت است از اینکه که فرهنگ استراتژیک اوکراین متشکل از مولفههایی همچون ساختار اجتماعی شکننده و شکاف قومی- زبانی، ویژگیهای ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و آتلانتیک گرایی و تلاش برای رهایی از سلطه روسها، محل رقابت روسیه و اتحادیه اروپا برای کسب قدرت ساختاری، وابستگی ژئواکونومیک وساختار اجتماعی شکننده و شکاف قومی- زبانی بر روی ساختارتصمیمگیری استراتژیک و الگوی رفتاری این بازیگر در عرصه سیاست خارجی و محیط بینالمللی تاثیر عمیقی داشته است و عملا مانع اتخاذ کدهای ژئوپلیتیک که تعیین کننده منافع این کشور در عرصه سیاست خارجی شده است. باید توجه نمود که فرهنگ استراتژیک، زمینه مورد نیاز جهت ادراک کدهای ژئوپلیتیک بازیگران را مهیا مینماید و در این میان مولفههای فرهنگ استراژیک اوکراین این ادراک زمینهمند را امکانپذیر می نماید. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است.
http://ca.ipisjournals.ir/article_32883_3a84c65da878cb38b73bdd42a306aba8.pdf
2018-09-23
35
57
فرهنگ استراتژیک
کد ژئوپلیتیک
سیاست خارجی و اوکراین
زهرا
پیشگاهی فرد
zpishgahi@ut.ac.ir
1
استاد گروه جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک دانشگاه تهران
AUTHOR
صارم
شیراوند
2
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
چانهزنی قومی و تبیین جداییطلبی در قفقاز جنوبی
منطقه قفقار جنوبی یکی از حوزههای مهم در بررسی پدیده جداییطلبی میباشد. اما فارغ از علل و زمینههای بروز جداییطلبی، آنچه در بررسی جنبشهای جداییطلبانه در قفقاز جنوبی حائز اهمیت است این میباشد که بهرغم اینکه بسیاری از گروههای قومی این منطقه در سالهای پساشوروی دارای تمایلات جداییطلبانه بودهاند؛ اما همه به یک میزان در این راستا موفق نبودهاند و تفاوتهای معناداری از این منظر در میان آنها وجود دارد. در بررسی علل این امر، نظریه چانهزنی قومی که جداییطلبی را بر مبنای روابط متقابل میان سه بازیگر گروههای قومی، دولت میزبان و دولت حامی و نیز وجود ابزارهای چانهزنی در دست گروههای قومی مورد ارزیابی قرار میدهد به نظر چارچوب نظری مناسبی میباشد. بنابراین، سؤال اصلی این مقاله این است که چرا برخی از گروههای قومی در پیگیری مطالبات جداییطلبانه و کسب استقلال سیاسی موفقتر از سایرین بودهاند؟ در واقع چه عواملی منجر به موفقیت و یا عدم موفقیت گروههای قومی در عرصه جداییطلبی میشوند؟ در مقام پاسخ به سؤالات فوق و به عنوان فرضیه مقاله باید گفت که هر چه ابزارهای بیشتری برای چانهزنی با دولت مرکزی در اختیار گروههای قومی باشد در عین حال که منجر به کسب امتیازات بیشتر از مرکز میشود، باعث میشود تا این گروهها بیشتر به سمت رادیکالیزه کردن تقاضاهای خود از دولت مرکزی حرکت کنند؛ به حدیکه در اختیار داشتن دو عامل مهم کنترل سرزمینی و بهرهمندی از حمایت خارجی- به عنوان دو ابزار مؤثر چانهزنی- میتواند گروههای قومی را به سمت جداییطلبی حتی با استفاده از ابزارهای خشونتآمیز سوق دهد. در این مقاله تلاش شده تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی و بهرهمندی از ابزار کتابخانهای و آمار و اسناد نهادهای دولتی و بینالمللی، فرضیه فوق در ارتباط با جنبشهای جداییطلبانه در قفقاز جنوبی مورد آزمون قرار گیرد.
http://ca.ipisjournals.ir/article_32884_aaf7ae8de62dd62b6f9387ab00d2df60.pdf
2018-09-23
60
97
جداییطلبی
چانهزنی قومی
دولت حامی
قفقاز جنوبی و کنترل سرزمینی
فهیمه
خوانساری فرد
1
دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
AUTHOR
محمدعلی
بصیری
basiri360@ase.ui.ac.ir
2
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
عنایت الله
یزدانی
ha.daneshjoo@yahoo.com
3
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
روسیه و مناقشه قره باغ
در چارچوب رقابتهای ژئوپلیتیک موجود میان روسیه و غرب، کرملین مناطق خارج نزدیک را در حوزه منافع استراتژیک و حیاتی خود تعریف نموده و از مناقشات سرزمینی حل نشده موجود در این مناطق نظیر بحران قرهباغ بهعنوان ابزاری برای تثبیت نفوذ خود در جمهوریهای جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی بهره برده است. در این بین مناقشه قرهباغ بهعنوان جدیترین مشکل امنیتی قفقاز جنوبی بیش از دو دهه است که تداوم داشته است و مطالعه پویشهای منطقهای بر شکنندگی وضعیت نه صلح نه جنگ حاکم و احتمال تشدید دوباره مناقشه اشاره دارد. مناقشهای که ظرفیت تبدیل شدن به جنگی تمام عیار میان طرفهای درگیر را دارد. با توجه به مطالب مذکور، نوشتار حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال اصلی است که تشدید مناقشه قرهباغ چه فرصتها و چالشهایی برای کرملین میتواند در پی داشته باشد؟ ایجاد ناامنی در مسیرهای صادراتی انرژی از دریای خزر به سوی بازارهای غربی و استقرار نیروهای روسیه در منطقه قرهباغ و در چارچوب نیروهای حافظ صلح را میتوان مهمترین فرصت پیش روی کرملین دانست. در مقابل احتمال درگیر شدن با ترکیه بهعنوان متحد جمهوری آذربایجان و تقویت نفوذ غرب در قفقاز در سایه تشدید بحران چالشهای احتمالی متوجه روسیه خواهند بود. در این مقاله تلاش شده است به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از چارچوب نظری ژئوپلیتیک، احتمال تشدید مناقشه قرهباغ و چالشها و فرصتهای متوجه روسیه مورد بررسی قرار گیرند.
http://ca.ipisjournals.ir/article_32885_73f63d47c5937c73eeb213f89b28262e.pdf
2018-09-23
97
123
مناقشه قرهباغ
روسیه
جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان
مصطفی
خیری
khirimostafa@yahoo.com
1
دکتری دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مدیریت آب در جمهوری آذربایجان
چالشها و تهدیدهای آبی پیشرو جمهوری آذربایجان، ضرورت توجه بیشتر به مدیریت مطلوب آب در این کشور را آشکار میسازد. محور اساسی مقاله حاضر نیز پاسخ به این پرسش است که «عمده موانع پیشروی تحقق مدیریت مطلوب آب در جمهوری آذربایجان چیست؟» این پرسش مبتنی بر این مفروضه است که بحران آب در جمهوری آذربایجان بیش از آنکه به کمبود آب فیزیکی مربوط باشد در کمبود آب اقتصادی ریشه دارد که ناشی از عدم مدیریت صحیح تولید و تخصیص آب در این کشور است. فرضیهای که در این مقاله به آزمون گذاشته شده این است که «تأکید بیش از حد بر نقش دولت، کمتوجهی به نظام مدیریت مشارکتی آب، عدم مدیریت یکپارچه منابع آب مبتنی بر تقسیمبندی حوضههای آبریز و زیرساختهای نامناسب آبی، چهار مانع اصلی تحقق مدیریت مطلوب آب در جمهوری آذربایجان بهشمار میآیند.» مقاله حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و از روششناسی اسنادی و نقلی بهره برده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده نیز به شیوه علی (پس رویدادی) بوده که طی آن پژوهشگران، عدمتحقق مدیریت مطلوب آب در جمهوری آذربایجان را بهمثابه معلول (متغیر وابسته) مورد بررسی قرار داده و با مراجعه به گذشته به کشف علت (متغیر مستقل) پرداختهاند. یافتههای مقاله نیز ضمن تأیید فرضیه مقاله، مؤید این واقعیت است که جمهوری آذربایجان برای جبران این کاستیها، راه مشارکت با نهادهای بینالمللی و بهویژه اتحادیه اروپا را در پیش گرفته و کمتر بر پژوهشهای علمی و نخبگان فنی داخلی تمرکز داشته است؛ روندی که کمتر با معیارهای مدیریت مطلوب آب همخوانی دارد.
http://ca.ipisjournals.ir/article_32886_f5d0af8618436aba4be6b0ac895f55d5.pdf
2018-09-23
125
155
جمهوری آذربایجان
مدیریت آب
مدیریت یکپارچه منابع آب
مدیریت مبتنی بر حوضه های آبریز و مشارکت مردمی
مرضیه
شیرزادی
1
دانشجوی دکتری سیاستگذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
AUTHOR
محمد جواد
حق شناس
2
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آب و توسعه پایدار در آسیای مرکزی
آب در همه ابعاد زندگی انسان نقش حیاتی دارد و برای توسعه در بخشهای کشاورزی، صنعت و توسعه انسانی ضروری است. آب قابل استفاده انسان منبع کمیابی است که توزیع ناموزونی دارد و در بسیاری نقاط جهان، مانند مناطق خشک و نیمهخشک فشار آب و کمبود آن بسیار برجسته و مدیریت منابع یکی از مهمترین اولویتها است. منطقه آسیای مرکزی یکی از این مناطق است و افزون بر خشکی، ساختار کشاورزی آن را به شدت نسبت به کاهش منابع آبی یا اختلال در دسترسی به آن آسیبپذیر نموده است. سوال اصلی مقاله این میباشد که با توجه به نقش حیاتی آب در منطقه آسیای مرکزی، آیا استفاده از منابع آب صحیح و بهینه به گونهای است که توسعهپایدار را محقق نماید؟ در این راستا، فرضیه مقاله این است که با وجود کمیابی و توزیع نابرابر منابع آب، وابستگی اقتصاد منطقه به کشاورزی و نقش بسیار حیاتی آب در تحقق توسعه؛ استفاده ناصحیح، مدیریت نامناسب و نبود همکاریهای بین دولتی در زمینه مدیریت منابع آب مشترک موانعی در تحقق توسعه منطقه ایجاد کرده و توسعهپایدار و فرصتهای بهروزی نسلهای آینده را به خطر انداخته است. براساس یافتهها باید گفت؛ امروزه چالشهای توسعهپایدار در منطقه به نقاط حساسی رسیده و کمبود، هدر رفت و آلودگی منابع آب بهرهبرداری ناکارآمد و بیتوجهی به پایداری منابع، موجب عدم دسترسی مناسب به آب برای مصارف گوناگون شده و به یکی از مهمترین موانع رشد و در نهایت توسعهپایدار در منطقه تبدیل شده است. برای بررسی موضوع از منابع کتابخانهای و آمار و گزارشهای سازمانهای ملی و بینالمللی استفاده شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده، توصیفی– تحلیلی میباشد.
http://ca.ipisjournals.ir/article_32887_4da71807db89af94e98513307fb6faaa.pdf
2018-09-23
155
184
آسیای مرکزی
پایداری منابع
توسعه
توسعهپایدار و منابع آب
مسلم
کرم زادی
mkaramzadi@yahoo.com
1
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
AUTHOR