2024-03-29T16:38:31Z
http://ca.ipisjournals.ir/?_action=export&rf=summon&issue=33941
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
2322-3766
2322-3766
1400
27
114
سیر تکامل دیپلماسی عمومی مسکو از شوروی تا روسیه نوین: از جهان-محوری به روس-محوری
علی
امیدی
سعیده
مرادیفر
دیپلماسی عمومی همواره ابزار مهمی در سیاست خارجی مسکو، پیش و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بوده است. شوروی سوسیالیستی از آغاز تثبیت در دهه20 میلادی با هدف تعامل و اثرگذاری بر مردمان سایر کشورها، دیپلماسی عمومی را به موازات دیپلماسی رسمی تعقیب کرد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، فدراسیون روسیه درصدد اصلاح و ایجاد ساختارهای جدید برای احیا دیپلماسی عمومی خود برآمد. با در نظر داشتن این موضوع که راهبردهای روسیه نوین در دیپلماسی عمومی و دیپلماسی دیجیتال گستردهتر از دوران شوروی است؛ نگارندگان این پرسش را بررسی میکنند، مشخصات بارز دیپلماسی عمومی اتحاد جماهیر شوروی و روسیه نوین چیست و فرضیه مقاله حاضر این است که دیپلماسی عمومی شوروی بیشتر مبتنی بر جهان- محوری و ایدئولوژیک بود؛ در حالی که رویکرد دیپلماسی عمومی روسیه نوین، بیشتر فرهنگی و روس- محوری بوده است. اتحاد جماهیر شوروی از زمان انقلاب 1917 تا 1990یک بازیگر اصلی در کاربرد دیپلماسی عمومی در عرصه جهانی، خصوصا ملل تحت محور سیاسی خود محسوب میشد. اما پس از فروپاشی، تمرکز اصلی روسیه بیشتر بر جغرافیای فرهنگی- تاریخی خود و کشورهای پسااتحاد جماهیر شوروی برای پیشبرد دیپلماسی عمومی و دیپلماسی دیجیتال است. این مقاله با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی سعی در واکاوی پرسش مقاله در چارچوب ادبیات نظری دیپلماسی عمومی دارد.
دیپلماسی عمومی
سیاست خارجی
دیپلماسی دیجیتال
فدراسیون روسیه
اتحاد جماهیر شوروی
2021
08
23
1
34
http://ca.ipisjournals.ir/article_247321_44eaac62fa4f4ec9bf9c0e9589f78191.pdf
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
2322-3766
2322-3766
1400
27
114
تبیین رویکرد همبست در مناسبات هیدروپلیتیک منطقه آسیای مرکزی
یاشار
ذکی
صارم
شیراوند
پیوند آب و انرژی و غذا به مفهومی متداول در تحقیقات تغییر محیط زیست و بحثهای مربوط به سیاست تبدیل شده است که از طریق شناسایی ترکیبهای بهینه سیاستها و ترتیبات حکمرانی در بخشهای آب، انرژی و غذا، انسجام در سیاستهای اعمالی را ارتقا میبخشد. از طرفی، اختلافات مرزی بر سرمنابع آبی همراه با عدم توزیع برابر منابع آب در منطقه آسیای مرکزی، زمینهساز ظهور و بروز اختلافات جدی در روابط کشورهای این منطقه شده است. در حقیقت، میتوان جغرافیا را مهمترین عامل بهوجود آورنده اختلافات در حوزه آب تلقی نمود. سوال مقاله عبارت است از اینکه از منظر رویکرد همبست، هیدروپلیتیک آبهای فرامرزی در منطقه آسیای مرکزی چگونه قابل تحلیل است؟ فرضیه مقاله از این قرار است، رویکرد همبست آب- غذا - انرژی به مثابه رویکردی کلگرایانه در منطقه آسیای مرکزی، رویکرد نوین و مؤثری برای سیاسیزدایی از مسأله آبهای فرامرزی است. این رویکرد به جای تمرکز بر هر بخش )آب، غذا یا انرژی( بهصورت مجزا و در هر کشور منطقه، میتواند بهصورت کلگرایانه به حکمرانی تعاملات بین بخشها و سیاستها در تمام کشورهای حوضه آبریز دریاچه آرال بپردازد و مانع از بخشینگری و چالشهای حاصل از نگرش تقلیلگرایانه در این منطقه شود. روش تحقیق به صورت تبیینی- تحلیلی است و دادهها و اطلاعات به صورت اسنادی کتابخانهای استفاده از منابع و مقالات موجود در فضای مجازی و گزارشهای علمی جمع آوری شده است.
هیدروپلیتیک
همبست
امنیت
توسعه پایدار
آسیای مرکزی
2021
08
23
34
63
http://ca.ipisjournals.ir/article_247322_35adeecfec3531996659bcc664c5845f.pdf
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
2322-3766
2322-3766
1400
27
114
جایگاه و نقش مسلمانان در فدراسیون روسیه: چالش هویتیابی اسلامی و ذهنیتگرایی تاریخی روسی
سعید
شیری
مهدی
جاودانی مقدم
اسلام به عنوان دومین دین روسیه و مسلمانان به مثابه بخش جداییناپذیر دموگرافی این کشور، موضوع حساسی در سیاست داخلی و خارجی روسیه محسوب میشود. مسلمانان روسیه که در دوره اتحاد جماهیر شوروی تحت تاثیر ایدئولوژی نظام کمونیستی با چالش هویتی در انزوا و محاق فرو رفته بودند با فروپاشی شوروی در چارچوب نظام سیاسی جدید، درصدد احیای هویت دینی قرار گرفتند. در این میان، حکومت مرکزی روسیه با نگرانی از هویتجویی مسلمانان از اسلام افراطگرای سلفی به دنبال تحدید فعالیتهای اسلامگرایان رادیکال و تشویق مسلمانان معتدل در روسیه پرداخت. این مساله تحت تاثیر تحولات خاورمیانه پس از 11 سپتامبر 2001 میلادی و تقویت جریانهای سلفی مانند داعش و گرایش برخی از مسلمانان روسیه به این جریانها با نگرانی و حساسیت بیشتری پیگیری شد. در این چارچوب این مقاله تلاش دارد تا به این پرسش اصلی بپردازد که چه عواملی در جایگاه و نقش مسلمانان در فدراسیون روسیه تاثیر گذارند؟ یافتههای این مقاله که به وش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته نشان میدهد که چالش هویتیابی در میان مسلمانان روسیه و وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنان و ذهنیتگرایی تاریخی دولت مرکزی از هویت دینی و نفوذ بنیادگرایی، تروریسم و جداییطلبی و بیثباتی سیاسی در مناطق مسلماننشین روسیه و اسلامهراسی در این کشور، نقش اصلی را در تعیین جایگاه مسلمانان در فدراسیون روسیه دارند.
اسلام
مسلمانان
فدراسیون روسیه و هویت
2021
08
23
65
90
http://ca.ipisjournals.ir/article_247323_1bd429262f507251e86ed3479d25def6.pdf
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
2322-3766
2322-3766
1400
27
114
مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه رودخانهای؛ مطالعه موردی: حوضه آبی ارس-کُر
احمد
کاظم زاده دولت آباد
نوذر
شفیعی
مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه از دهه 70 میلادی برای حل چالشهای ناشی از کم آبی مطرح بوده و بهطورمشخص بعد از ارائه دستورکار 21 سازمان ملل در نشست سران زمین در ژانویه 1992 در ریودوژانیرو بهصورت یک الزام جهانی در آمد. مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه، یکی از شیوههای بهینه تخصیص آب در داخل کشورها و در عین حال از راهکارهای جهانی برای مهار بحران آب و پیشگیری از منازعات آبی در حوضههای آبی مشترک است. یکی از این حوضههای آبی مهم، ارس- کُر است که با پنج کشور ساحلی: ترکیه، گرجستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ایران در منطقه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی جریان دارد. حال، سوال این است که کشورهای ساحلی حوضه کُر- ارس تا چه اندازه مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه را بهکار گرفتهاند؟ فرضیۀ مقاله حاضر این است که با وجود تلاشها و اقدامات صورت گرفته، هنوز برنامههای آبی کشورهای ساحلی حوضه ارس- کُر فاصله زیادی با اصول و معیارهای مدیریت یکپارچه منابع آب و به خصوص حوضه دارد. در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانهای برای بررسی میزان التزام کشورهای ساحلی حوضه کُر- ارس به اصول و معیارهای مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه استفاده شده است.
حوضه آبی ارس- کُر
مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه
دیپلماسی آبی
منازعات آبی
قفقاز جنوبی
2021
08
23
91
129
http://ca.ipisjournals.ir/article_247324_7d9fd2881d1b2f3f3a91fe287cfb80f4.pdf
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
2322-3766
2322-3766
1400
27
114
ابتکار جاده ابریشم و امنیت انرژی چین در آسیای مرکزی
علی
کاوه
قاسم
ترابی
علیرضا
رضائی
امنیت انرژی در سیاستگذاری کلان چین، متضمن تداوم رشد اقتصادی و ارتقا موقعیت آن در نظام بینالملل است لذا اطمینان از عدم اختلال در تأمین انرژی، اصلی خدشه ناپذیر در پیگیری منافع ملی چین محسوب میشود. در چنین شرایطی، چین بهعنوان یکی از بزرگترین کشورهای مصرف کننده انرژی جهان در پرتو ابتکار جاده ابریشم و برای اطمینان از امنیت انرژی خود، روش های متفاوتی نظیر سرمایه گذاریهای عظیم در اکتشاف و استخراج میدان های نفتی و گازی، تقویت زیرساختهای انرژی برای بهبود بهرهوری و مشارکت گسترده در طرحهای نفت و گاز در آسیای مرکزی را در پیشگرفته است. در این راستا، هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی اهداف ابتکار جاده ابریشم در حوزه انرژی در منطقه آسیای مرکزی است. با توجه به این هدف، پرسش اصلی مقاله این است که چین از طریق ابتکار جاده ابریشم در حوزه انرژی چه اهدافی را در آسیای مرکزی دنبال میکند؟ در پاسخ این فرضیه مورد ارزیابی قرار میگیرد که چین از طریق اجرای ابتکار جاده ابریشم به دنبال تأمین امنیت انرژی خود از طریق قراردادها و سرمایه گذاریهای بلندمدت با کشورهای آسیای مرکزی است. یافته های مقاله حاضر نشان میدهند، چین در قالب کمربند جاده ابریشم با سرمایه گذاری و انعقاد قراردادهای بلندمدت انرژی در منطقه آسیای مرکزی، ضمن تقویت حضور و نفوذ فزاینده در منطقه، امنیت انرژی و توسعه اقتصادی خود را تضمین نموده و جایگزین استراتژیک مطمئنی برای منابع نفتی خاورمیانه یافته است. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی_ تحلیلی است.
ابتکار جاده ابریشم
امنیت انرژی
آسیای مرکزی
چین
رشد و توسعه اقتصادی
2021
08
23
131
158
http://ca.ipisjournals.ir/article_247326_937a92a10d9ae47ddca401828a77259f.pdf
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
2322-3766
2322-3766
1400
27
114
تبیین کدهای ژئوپلیتیک روسیه در منطقه قفقاز جنوبی بر پایه نظریه زیست سیاست
افشین
متقی دستنایی
مصیب
قره بیگی
پایش مداوم زندگی روزمره شهروندان از جمله گزاره های بنیادی نظریه زیست سیاست است. در مقیاسی وسیعتر، کنترل امنیتی مداوم و رویه نظارتی سخت بر کشورهای پیرامون نیز از سوی کشورهایی به اجرا درمی آید که نوعی تقابل و تنازع تاریخی- تمدنی با همسایگان خود دارند. روسیه بهعنوان یکی از محورهای تاریخی و سیاسی آسیای مرکزی، سیاست های خارجی متفاوتی را در قبال آنچه خارج نزدیک نامیده میشود در پیش گرفته است. با این حال به نظر میرسد، عنصر بنیادی که در سیاست خارجی روسیه در قابل محیط پیرامونی خود بیش از همه به چشم میخورد، رویکرد امنیتی همهجانبه و تحمیل خود به مثابهی هژمون منطقه ای است. در این راستا، مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از گزاره های نظریه زیست سیاست به بررسی سیاست خارجی روسیه در قفقاز جنوبی پرداخته است. لذا سوالی مقاله حاضر این است که براساس نظریه زیست سیاست، سیاست خارجی و کدهای ژئوپلیتیک فدراسیون روسیه در منطقه قفقاز جنوبی چگونه است؟ در پاسخ فرضیه مقاله از این قرار است، سیاست خارجی روسیه با وجود لایههای چندگانه و انعطاف مداوم، اما فاقد بار هژمونیک است. این فقدان به دلیل تاریخ، فرهنگ و ایدئولوژیهای واگرایانه ای است که در این منطقه وجود دارد و روسیه همواره کوشیده است تا با حفظ دکترین نظامی برتر خود، آنها را سرکوب کند. دکترین نظامی روسیه، اما توانسته است هژمونی سختافزاری این کشور بر قفقاز جنوبی را حفظ کند و سه کشور ارمنستان، آذربایجان و گرجستان نیز به دلیل کاستی های ساختاری به ناگزیر سیاست همسویی و همراستایی با روسیه را در پیش میگیرند. مقاله حاضر از نظر ماهیت، بنیادی- کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی ـ تحلیلی است.
زیستسیاست
هژمونی
کدهای ژئوپلیتیک
روسیه
قفقاز جنوبی
2021
08
23
159
182
http://ca.ipisjournals.ir/article_247327_9e6a313230b3787211b725795bfc37ac.pdf