نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

امروزه آسیا به عنوان یک قاره پهناور با تحولات جدیدی روبهرو است. چندی است که بازیگران منطقه‌ ای و فرامنطقه ‌ای در راستای تأمین اهداف خود در مناطق مختلف این قاره پهناور، طرح‌ های جدیدی را ارائه داده ‌اند. طرح‌ جاده ابریشم آمریکا، سیاست چرخش به آسیا و ارائه طرح‌های معماری امنیتی جدید برای آسیا از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا، طرح ‌های اخیر بازیگران فرامنطقه ‌ای در آسیا و طرح جاده ابریشم چین و طرح معماری امنیتی جدید آسیا از طرح‌ های درون‌ قاره‌ ای برای آسیا می‌ باشند.
مقاله حاضر به بررسی دو گونه متفاوت از طرح جاده ابریشم جدید یعنی گونه فرامنطقهای (مورد پیشنهاد آمریکا) و گونه درون منطقه‌ ای (مورد پیشنهاد چین) می‌ پردازد و ضمن تشریح ویژگی ‌های هر یک از این دو و مقایسه آنها با یکدیگر، منافع جمهوری اسلامی ایران را در این طرح ‌ها، مورد بررسی و مداقه قرار می‌دهد و می‌کوشد به این سوال‌ اصلی پاسخ دهد که کدام طرح جاده ابریشم جدید در راستای منافع جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. این مقاله همچنین به این سوال فرعی خواهد پرداخت که جایگاه ایران در کمربند اقتصادی جاده ابریشم چگونه تعریف شده است. فرضیه این نوشتار آن است که طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم چین (در هر دو گونه خشکی - دریایی) به علت ملحوظ داشتن نقش اساسی و محوری ایران می‌تواند تأمین کننده منافع ژئواستراتژیک، اقتصادی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران در منطقه باشد. از این رو، این نوشتار در پایان به این دستاورد منتج خواهد شد که میزان پویایی جمهوری اسلامی ایران در پیوستن به کمربند اقتصادی جاده ابریشم، جایگاه این کشور را در طرح مزبور تعریف خواهد نمود. نوشتار حاضر بر اساس مکتب کپنهاگ به تبیین موارد مطرح شده خواهد پرداخت.

کلیدواژه‌ها