نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد کاظم زاده دولت آباد ¹
• نوذر شفیعی ²

¹ دانش آموخته دکتری روابط بین الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

² دانشیار روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه از دهه 70 میلادی برای حل چالش‌های ناشی از کم آبی مطرح بوده و به­طورمشخص بعد از ارائه دستورکار 21 سازمان ملل در نشست سران زمین در ژانویه 1992 در ریودوژانیرو به­صورت یک الزام جهانی در آمد. مدیریت ‌یکپارچه منابع ‌آب و‌ حوضه، یکی از‌‌ شیوه‌های بهینه تخصیص آب در داخل کشورها و در عین حال  از راه‌کارهای جهانی برای مهار بحران آب و پیش­گیری از منازعات آبی در حوضه‌های آبی مشترک است. یکی از این حوضه‌های آبی مهم، ارس- کُر است که با پنج کشور ساحلی: ترکیه، گرجستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ایران در منطقه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی جریان دارد. حال، سوال این است که کشورهای ساحلی حوضه کُر- ارس تا چه اندازه مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه را به­کار گرفته­اند؟ فرضیۀ مقاله حاضر این است که با وجود تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته، هنوز برنامه‌های آبی کشورهای ساحلی حوضه ارس- کُر فاصله زیادی با اصول و معیارهای مدیریت یکپارچه منابع آب و به خصوص حوضه دارد. در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای برای بررسی میزان التزام کشورهای ساحلی حوضه کُر- ارس به اصول و معیارهای مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

• حوضه آبی ارس- کُر
• مدیریت یکپارچه منابع آب و حوضه
• دیپلماسی آبی
• منازعات آبی
• قفقاز جنوبی