نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• میلاد میری نام نیها ¹
• علی امیدی ²

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

² دانشیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

اگرچه منازعه روسیه و اوکراین اغلب بر اساس گزاره‌های ژئوپلیتیکی همچون گسترش ناتو به شرق اروپا تفسیر می‌گردد، اما هویت فرهنگی و استنباط نخبگان سیاسی دو طرف از آن نیز نقش شاخصی را در تشدید این پیکار ایفا نموده است. بعضاً نوع تفسیر از هویت‌ها که بر اساس احساس دلبستگی فردی به جامعه‌ یا گروه مشخص بر مبنای مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی همچون مذهب، زبان و غیره تعریف می‌شود، بر ایجاد اصطکاک در میان جوامع بشری اثرگذار بوده است. این امر علاوه بر انبساط «خود و دیگری» در ساحت ذهنی عامه شهروندان، بر خودانگاره سیاست‌مداران و نحوه کردار آنان نسبت به سایر کشورها نیز تأثیر بسزایی دارد. بر همین اساس، پرسش مطرح آن است که هویت فرهنگی در تشدید منازعه روسیه و اوکراین چه نقشی داشته است؟ در این میان، ابعاد مفهومی این پژوهش بر مبنای ریوانشیسم و رادیکالیسم فرهنگی استوار و در چهارچوب روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای و آماری، درصدد پاسخ‌گویی به پرسش مزبور برآمده است. در نهایت نتیجه حاصله بیان می‌دارد که سیاست‌های واکنشی دو طرف نسبت به یکدیگر در پیوند با تحقیرهای گذشته و تهدیدهای کنونی، دارای ریشه‌هایی منبعث از هویت فرهنگی «متباین و متقارب» روسی و اوکراینی می‌باشد. ریشه‌هایی که در کالبد انگاره‌های تاریخی، قومیتی، زبانی و دینی، منجر به تشدید منازعه کنونی دو کشور گردیده است.