نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان، رشت، ایران
چکیده
در دوران پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی افزایش نفوذ غرب در حوزه های ژئوپلیتیک- امنیت روسیه یکی از عوامل موثر در نوع تعامل مسکو با کشورهای غربی و به ویژه ایالات متحده آمریکا بوده است. محرک هایی مانند گسترش اتحادیه اروپا و پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) به شرق، ترویج دموکراسی در فضای پس از شوروی و ابتکار مشارکت شرقی با هدف گسترش روابط اقتصادی اروپا با جمهوری های استقلالیافته در شکل گیری دوگانه اختلاف-همکاری بین روسیه و غرب نقش داشته اند. آخرین مورد از تلاش های غرب برای افزایش نفوذ در فضای پس از شوروی بحران اوکراین و متعاقب آن انضمام شبه جزیره کریمه از سوی روسیه بود. این بحران وجه اختلاف آمیز روابط روسیه و غرب را برجسته کرده و منجر به این گردید که موضوع جنگ سرد جدید در روابط دو طرف مطرح گردد. با توجه به این مقدمه سوال اصلی مقاله حاضر حاکی از این است که از سال 2014 به بعد روسیه چه الگویی را برای تعامل با نظام بین المللی و به ویژه غرب اتخاذ کرده است و این الگوی رفتاری دارای چه ویژگیهایی است؟ در پاسخ به این پرسش، نگارندگان استدلال می کنند، روسیه از سال 2014 به بعد راهبرد توازن قوا را به عنوان الگوی رفتاری خود برای مواجهه با نظام بین المللی و غرب اتخاذ کرد و مهم ترین ویژگی های توازن قوای روسیه، مقابله ای (مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا) واقع گرایانه (پذیرش آمریکا و چین به عنوان بازیگران اصلی) تکیه بر موازنه سخت و نرم و در نهایت منطقهگرایانه است. مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی به نگارش در آمده است.
کلیدواژهها
- آقایی، داوود و راهدار، حسین (1394)، «نقش سازمان همکاری شانگهای در برقراری نظم مبتنی بر موازنه قدرت در آسیای مرکزی»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 8، شماره 2.
- امیدوارنیا، محمدجواد (1383)، «عوامل غیرسنتی مؤثر بر امنیت در آسیای مرکزی: دیدگاه چین»، مجموعه مقالات دهمین همایش بینالمللی آسیای مرکزی و قفقاز، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
- امیراحمدیان بهرام و صالحی دولتآباد، روحاله (1392)، «اهداف و راهبردهای سیاست خارجی چین در آسیای مرکزی»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 84.
- امیراحمدیان بهرام و صالحی دولتآباد، روحاله (1395)، «ابتکار جاده ابریشم جدید چین (اهداف، موانع و چالشها)»، فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، سال نهم، شماره 36.
- بوزان باری (1378)، مردم، دولتها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- بوزان باری (1379)، «آشنایی با مکتب کپنهاگ در حوزه مطالعات امنیتی»، (گفتگو)؛ فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دوم، شماره سوم.
- بوزان باری و ویور، الی (1388)، مناطق و قدرتها، ترجمه رحمان قهرمانپور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- پاتنگر، جان (1389)، اسلامگرایی و ایدئولوژی در آسیای مرکزی، مترجمین: رضا سیمبر و ارسلان قربانی شیخنشین، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
- جانسیز، احمد و فرضی، مجید (1395)، «نقش مسلمانانِ سینکیانگ در همگرایی و واگرایی جمهوری اسلامی ایران و چین»، اولین همایش بینالمللی بحرانهای ژئوپلیتیکی جهان اسلام، 24 و 25 آبانماه، تهران.
- چانگچینگ، جائو و گوانگچنگ، شینگ و گوانگجی، سوان (1379)، چین و آسیای مرکزی (مناسبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی)، ترجمه محمدجواد امیدوارنیا، تهران: مؤسسه مطالعات خزر.
- رفیع، حسین و بختیاری جامی، محسن (1392)، «استراتژی آمریکا در تقابل با نفوذ اقتصادی وسیاسی_امنیتی چین در آسیای مرکزی»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 83.
- رفیع، حسین و جانباز، دیان و شیرخانی، آمنه (1388)، «آسیای مرکزی: منطقهای پویا برای فعالان امنیتی»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، سال دوم، شماره 3، صص 61-76.
- رمضانی بونش، فرزاد (1392)، «جداییطلبی در سینکیانگ و رویکرد چینیسازی پکن»، خبرگزاری فارس، تاریخ دسترسی: تیر 1397، قابل دسترسی در:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920527000249
- رمضانی بونش، فرزاد (1395)، «نگاه هراسگونه چین به داعش در افغانستان»، خبرگزاری فارس، تاریخ دسترسی: اردیبهشت 1397، قابل دسترسی در:
http://af.farsnews.com/politics/news/13950414000547
- روزنامه شرق (1395)، «وضع قوانین تازه علیه مسلمانان چین»، سال چهاردهم، شماره 2746، 18 آذر.
- زارع، محمد (1395)، «تعادل ژئواستراتژیک و جایگاه آسیای مرکزی در سیاست خارجی چین»، مؤسسه مطالعات ایران و اوراسیا، تاریخ دسترسی: شهریور 1397، قابل دسترسی در:
http://www.iras.ir/fa/doc/note/1211/
- سلیمی، حسین و هفت آبادی، مریم (1387)،«ملاحظات امنیتی_سیاسی چین در آسیای مرکزی 2005-1991»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 1، شماره 2.
- شریعتینیا، محسن (1388)، «اویغورها مسلمانان فراموش شده»، دیپلماسی ایرانی، تاریخ دسترسی: شهریور 1397، قابل دسترسی در:
http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/5159/
- شفیعی، مریم (1396)،«گاردین: تغییر اجباری نام کودکان مسلمان چین»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ دسترسی: مرداد 1397، قابل دسترسی در:
http://www.irna.ir/fa/News/82553638
- شکاری، عبدالقیوم (1385)، «مبارزه با تروریسم و جنبههای متعارض آن در آسیای مرکزی»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال پانزدهم، دوره چهارم، شماره 56.
- عسگری، محمود (1382)، «منطقه گرایی و پارادایم امنیت منطقهای»، فصلنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 187 و 188.
- علماییفر، ابوالفضل (1396)، جامعه، سیاست و اقتصاد در چین امروز، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران، چاپ اول.
- قاسمی، مصطفی (1386)، «بررسی عوامل همگرایی و واگرایی روسیه، چین و هند در قالب سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 57.
- کرمی، جهانگیر و عزیزی، حمیدرضا (1392)، «روابط امنیتی چین با آسیای مرکزی: از پیوندهای امنیتی تا مجموعه امنیتی منطقهای»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، سال ششم، شماره 12.
- کولایی، الهه (1385)، «سازمان همکاری شانگهای و امنیت آسیای مرکزی»، پژوهش علوم سیاسی، شماره سوم.
- محمودزاده، مهدی (1389)، «چین بازیگری مهم در تحولات آسیای مرکزی»، دیپلماسی ایرانی، تاریخ دسترسی: اردیبهشت 1397، قابل دسترسی در:
http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/8082/
- مرادی، فتحاله (1387)، «سازمان همکاری شانگهای: قدرتی توازنبخش»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقار، شماره 62.
- موری، سپاستیانو و تاستی، لئوناردو (1395)، «خیزش افراطگرایی در آسیای مرکزی؟ ثبات در هارتلند برای اوراسیای امن»، ترجمه هوشمند مشایخی، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره x، شماره xx، سال 1396.
- وردینژاد، فریدون و علماییفر، ابوالفضل و قاضیزاده، شهرام (1390)، اژدهای شکیبا؛ چین دیروز، امروز و فردا، تهران: انتشارات اطلاعات.
- هوشمند، حسین (1393)، «سینکیانگ و تهدیدی به نام افراطگرایی؛ سرکوب مسلمانان در چین موجب ظهور داعش میشود»، دیپلماسی ایرانی، تاریخ دسترسی: شهریور 1397، قابل دسترسی در:
http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1944870/
- Brown, Kathleen (2017), "Xinjiang’s Socio-Economic Development: The Role
of OBOR", European Institute for Asian Studies, EIAS Briefing Seminar, Event Report.
- China Expands Recall of Passports to Uyghurs Outside of Xinjiang, Radio Free
Asia, 8 December 2017, Available at:
https://www.rfa.org/english/news/uyghur/passports-12082017152527.html, Accessed on: 6/8/2018.
- Duan, Jinhui & Wei, Shuying & Zeng, Ming & Ju, Yanfang (2016), "The
Energy Industry in Xinjiang, China: Potential, Problems, and Solutions", POWER Magazine.
- Fuller, Graham E. & Starr, S. Fredrick (2001), The Xinjiang Problem, Central
Asia_Caucasus Institute, The John Hopkins University.
- Holdstock, Nick (2014), "Islam and Instability in China’s Xinjiang", The Norwegian Peacebuilding Resource Centre (NOREF), Noref Report.
- Idrees, Muhammad (2016), "Radicalization and Violent Extremis in Central
Asia and Afghanistan", Norwegian Institute of International Affairs, Central Asia Policy Briefs, No. 41.
- Kaczmarski, Marcin (2016), "‘Silk Globalisation’ China’s Vision of
International Order", Centre for Eastern Studies, Point of View, Number 60.
- Lynn, Adam (2018), "App Targeting Uyghur Population Censors Content, Lacks Basic Security", Open Technology Fund (OTF), 9 April 2018, Available at: https://www.opentech.fund/news/app-targeting-uyghur-population-censors-content-lacks-basic-security/, Accessed on: 8/10/2018.
- Meyer, Patrik (2016), "China’s De-extremization of Uyghurs in Xinjiang", International Security.
- Mumford, Andrew (2018), "Theory-Testing Uyghur Terrorism in China", Erspectives on Terrorism, Volume 12, Issue 5.
- Patrick, Shawn M. (2010), "The Uyghur Movement: China’s Insurgency in Injiang", Monograph of School of Advanced Military Studies (SAMS).
- Qio, Emily (2014), "Ethnic Conflict in Xinjiang: A Multifaceted Evaluation", he Monitor.
- Rolland, Nadege (2017), "China’s ‘Belt and Road Initiative’: Underwhelming or Game-Changer?", Routledge, The Washington Quarterly.
- Rumer, Eugene B. & Trenin, Dmitri & Zhao, Huasheng (2007), Central Asia:
Views from Washington, Moscow and Beijing, M.E. Sharpe, Routledge.
- Warikoo, K. (2016), "Xinjiang _China’s Northwest Frontier", Routledge,
University of California, San Diego.
- Wei, Shan & Cuifen, Weng (2012), "China’s New Policy in Xinjiang and its
Challenges", East Asian Institute, National University of Singapore.
- Wong, Edward (2016), "Police Confiscate Passports in Parts of Xinjiang, in
Western China", New York Times, 1 December 2016, Available at:
https://www.nytimes.com/2016/12/01/world/asia/passports-confiscated-xinjiang-china-uighur.html, Accessed on: 6/10/2018.
- Wong, Ming T. (2003), "Xinjiang and China’s National Security: Counter-
Terrorism or Counter-Separatism?" , U.S. Army War College.
- Wu, Xiaogang & Song, Xi (November 2013), "Ethnicity, Migration, and Social
Stratification in China: Evidence from Xinjiang Uyghur Autonomous Region", Population Studies Center, Research Report.
- Yin, Weiwen (2015), "The Natural Resource Curse in Xinjiang", CEU Political
Science Journal, Feb-Apr2015, Vol. 10, Issue 1/2.
- Zimmerman, Thomas (2015), "The New Silk Roads: China, the U.S., and the
Future of Central Asia", Center on International Cooperation, New York University.