نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموختۀ دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، ایران
2 دانشیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم اداری دانشگاه اصفهان. دانشیار روابط بین‌الملل مدرسه مطالعات
چکیده
بحران 2014 اوکراین که با فشار روسیه بر این کشور، مبنی بر خودداری از پیوستن به توافق‌نامۀ تجارت آزاد با اتحادیۀ اروپا، آغاز و در نهایت منجر به انضمام شبه‌جزیرۀ کریمه به فدراسیون روسیه شد، تنش میان روسیه و غرب را به‌دلیل پیامدهای این انضمام و وضع تحریم‌های دو طرف علیه یکدیگر به‌شدت افزایش داد و روابط را به پایین‌ترین سطح در 25 سال اخیر رساند، به‌طوری که این افزایش تنش، تضادها و رقابت‌های دوران جنگ سرد را تداعی می‌کند. هدف اصلی پژوهش، پاسخ به این پرسش است که انضمام شبه‌جزیرۀ کریمه توسط روسیه و تحریم‌های متعاقب آن، چه پیامدهایی برای بازیگران دخیل در بحران 2014 اوکراین داشته است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری داده‌ها با ابزار فیش‌برداری به منابع کتابخانه‌ای از جمله کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامهها، اسناد و منابع معتبر اینترنتی مراجعه شده است. یافته‌های پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد اقتصاد سیاسی بین‌الملل نشان می‌دهند که انضمام شبه‌جزیرۀ کریمه به فدراسیون روسیه و تحریم‌های متعاقب آن، پیامدهای منفی بسیاری برای اوکراین، روسیه، اتحادیۀ اروپا، آمریکا و ناتو در ابعاد مختلف داشته است.
کلیدواژه‌ها
ابراهیمی، شهروز و نیکنام ببری، 1395، «روسیه و ناتو: از شراکت استراتژیک تا رقابت استراتژیک»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 22، ش۹۶، صص 24-1.
اعتصامی، سهیل و دیگران، 1397، «ریشه‌ها، آثار و پیامدهای رویارویی اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا و روسیه در بحران اوکراین (2014)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ مطالعات منطقه‌ای- مطالعات اروپا، دانشگاه تهران: دانشکدۀ مطالعات جهان.
پرودان، یوری، 1393، «ضرر 40 میلیارد دلاری اوکراین با ازدست‌دادن ذخایر گازی کریمه»، شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی شانا، قابل دسترسی در: https://www.shana.ir/news/214833
جمالی، حمیدرضا و حسین خامسی‌پور، 1394، «الحاق کریمه به فدراسیون روسیه از منظر حقوق بین‌الملل»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، س7، ش24، صص 33-1.
خبرگزاری شانا، 1393، «جهان گاز در سالی که گذشت»، قابل دسترسی در: https://www.shana.ir/news/231638
دویچه وله، 2021، «محمدجواد ظریف در سفر خود به مسکو به دنبال چه بود؟»، قابل دسترسی در:
https://www.dw.com/fa-ir
زنده‌بودی، عباسعلی و دیگران، 1396، «روابط غرب- روسیه در سایه تحولات اوکراین 2014»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، س10، ش39، صص 82-59.
سنایی، مهدی، 1398، «تحولات مثبت سال‌های اخیر در روابط روسیه- ایران بسیار چشمگیر است»، خبرگزاری تسنیم، قابل دسترسی در: https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/09/29/2163952
عبداللهی، موسی، 1399، «سوئیفت روسی؛ جایگزینی برای سوئیفت»، دنیای اقتصاد، قابل دسترسی در:
https://donya-e-eqtesad.com/16/3668440
نیکنامی، رکسانا، 1394، «سنجش تأثیر و کارایی تحریم‌ها: مورد تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه روسیه»، روابط خارجی، س7، ش1، صص 37-7.
ولیزاده، اکبر، 1387، «تحریم منع گسترش در تئوری‌های روابط بین‌الملل (نظریه‌های سه‌گانه: منافع، نهادها و هنجارها)»، فصلنامه سیاست، س38، ش2، ص 298-277.
ولیزاده، اکبر، 1390، «رهیافت‌ها و نظریه‌های کارایی تحریم در اقتصاد سیاسی بین‌المللی»، فصلنامه سیاست، س41، ش1، صص 365-349.
یاری، احسان، 1399، «پوتین و الحاق کریمه به روسیه؛ واکاوی ژئوپلیتیک از اقدام روسیه در الحاق شبه‌جزیره کریمه»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، س52، ش2، صص 499-477.
لاتین
Bank of Russia, 2020a, “External Debt of the Russian Federation”, Retrieved from: https://www.cbr.ru/eng/statistics/macro_itm/svs.
Bank of Russia, 2020b, “International Reserves of the Russian Federation (End of period)”, Retrieved from: https://www.cbr.ru/eng/hd_base/mrrf/mrrf_m.
Bank of Russia, 2021, “Ruble’s Exchange Rates”, Retrieved from: https://www.cbr.ru/eng/statistics/macro_itm/svs.
Biersack, J. O’lear, S., 2014, “The Geopolitics of Russia's Annexation of Crimea: Narratives, Identity, Silences, and Energy”, Eurasian Geography and Economics, Vol. 55, No. 3, pp.247-269.
Carter, B., 1987, “International Economic Sanction: Improving the Haphazard US Legal Regime”, California Law Review, Vol.75, No. 4, pp.1163-1202.
Coffey, L, 2020, “Russian Dominance in the Black Sea: The Sea of Azov”, Middle East Institute, Retrieved from: https://www.mei.edu/publications/russian-dominance-black-sea-sea-azov.
Congressional Research Service, 2020, “US Sanctions on Russia”, Retrieved from: https://fas.org/sgp/crs/row/R45415.pdf.
European Union External Action., 2021, “European Union Sanctions”, Retrieved from: https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/423/sanctions-policy_en.
Eurostat, 2019, “Imports, Exports and Trade Balance between the EU and Russia, 2009-2019”, Retrieved from: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/RussiaEU_%E2%80%93_international_trade_in_goods_statistics.
Graaf, V. Colgan, J., 2017,” Russian Gas Games or Well Oiled Conflict? Energy Security and the 2014 Ukraine Crisis”, Energy Research & Social Science, Vol. 24, No. 1, pp.59-64.
Hillman, J. E., 2020, “China and Russia: Economic Unequals”, Retrieved from: https://www.csis.org/analysis/china-and-russia-economic-unequals#:~:text=But%20China%20has%20become%20more,its%20total%20trade%20in%202018.
Ivanov, S. Gavrilina, Margarita Gavrilina,Craig Webster & Vladyslav Ralko, 2017, “Impacts of Political Instability on the Tourism Industry in Ukraine”, Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, Vol. 9, No. 1, pp.100-127.
Kabanenko, I., 2021, “Russia’s Strategy in the Sea of Azov: The Kerch Bridge, Artificial Shipping Delays and Continued Harm to Ukraine”, The Jamestown, Retrieved from: https://jamestown.org/program/russias-strategy-in-the-sea-of-azov-the-kerch-bridge-artificial-shipping-delays-and-continued-harm-to-ukraine/.
Khokhrin, A., 2020, “The Collapse of the Ruble due to Geopolitics and the second wave of COVID: Reasons and Forecasts”, Investment, Retrieved from: https://quote.rbc.ru/news/article/5f730ae69a7947d6e344faa0.
Khutko, A., 2020, “Despite the COVID-19 Pandemic, 99% of Foreign direct investment projects in Russia will be implemented”, Retrieved from: https://www.ey.com/en_ru/news/2020/07/ey-european-attractiveness-survey-2019.
Konarzewska, N., 2016, “A New Balance of Power in the Black Sea?”, The Central Asia- Caucasus Analyst, Retrieved from: https://www.cacianalyst.org/publications/analytical-articles/item/13393-a-new-balance-of-power-in-the-black-sea?.html.
Kuznetsov, D. V, 2016a, “China and the Ukrainian Crisis from ‘Neutrality’ to ‘Support’ for Russia”, China Report, Vol. 52, No.2, pp.1-20.
Kuznetsov, A. V., 2016b, “Foreign Investments of Russian Companies: Competition with West European and East Asian multinationals”, Herald of the Russian Academy of Sciences, Vol. 86, No.2, pp.77-85.
Macrotrends, 2020, “Russian Economic and Military Statistics. 1988-2020”, Retrieved from: https://www.macrotrends.net/countries/RUS/russia/gdp-gross-domestic-product.
Michalski, D. Bernat, P., 2020, “Air Security of NATO’s Eastern Flank: Threats and Challenges”, Scientific Journal of the Military University of Land Forces, Vol. 52, No. 2, pp.352-365.
Mokin, C., 2019, “Review and Analysis of Imposed European Union and United States International Sanctions on Ukrainian Crisis and Russia's Countermeasures”, Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues, Vol. 22, No. 2, pp.1-11.
Moret, E. Biersteker , Biersteker, Thomas J; Giumelli, Francesco; Portela, Clara; Veber, Marusa; Bastiat-Jarosz, Dawid; Cristian Bobocea, 2016, The New Deterrent? International Sanctions against Russia over the Ukraine Crisis, Geneva: Institute of International and Development Studies in Geneva.
NATO Parliamentary Assembly, 2018, “Reinforcing NATO's Deterrence in the East”, Defense and Security Committee (General Report), 168 DSC 18 E fin,pp. 1-20.
Nelson, R., 2015, US Sanctions on Russia: Economic Implications, Washington DC: Congressional Research Service.
O’Quinn, R., 1997, “Heritage Foundation, Statement”, in the book: Use and Effect of Unilateral Trade Sanctions, Washington: US Government Printing Office.
Oudraat, J., 2010, “Making Economic Sanctions Work”, Survival, Vol. 42, No. 3, pp.105-128.
Portela, C. Pospieszna, & Others, 2020, “Consensus Against all odds: Explaining the Persistence of EU Sanctions on Russia”, Journal of European Integration, No. 2, pp.1-17.
Rodríguez & Others, 2020, “Evolution of European Union's energy security in gas supply during Russia–Ukraine Gas Crises (2006–2009)”, Energy Strategy Reviews, No. 30, pp.1-9
Simes, D., 2020, “China and Russia ditch Dollar in move towards ‘Financial Alliance’”, Financial Times, Retrieved from: https://www.ft.com/content/8421b6a2-1dc6-4747-b2e9-1bbfb7277747.
Statista, 2020a, “Value of Fuel and Energy Products Exported from Russia from 2015 to 2019”, Retrieved from: https://www.statista.com/statistics/1029431/russia-fuel-and-energy-export-value-by-source.
Statista, 2020b, “Leading Source Countries for Foreign Direct Investment (FDI) in Russia in 2019, by number of projects”, Retrieved from: https://www.statista.com/statistics/915431/leading-countries-investing-in-russia/.
Stern, J. Pirani, S. Yafimava, K., 2015, “Does the Cancellation of South Stream Signal a Fundamental Reorientation of Russian Gas Export Policy?”, Journal of Self-Governance & Management Economics, Vol. 3, No. 2, pp.1-15.
Tymchuk, H, 2020, NATO and European Security in the East: The Impact of the Ukraine-Russia Conflict on NATO Doctrine and Ukrainian Strategy, Charles University: Master’s Thesis.
Urcosta, R. B., 2018, Russia’s Strategic Considerations on the Sea of Azov, Warsaw: The Institute of International Relations at Warsaw University.
Walt, S., 2014, “Professor Stephen Walt on the Crisis in Ukraine”, Boston Global Forum, Retrieved from: https://bostonglobalforum.org/news-and-events/events/professor-stephen-walt-on-the-crisis-in-ukraine/.
)