نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رفسنجان
2 استادیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان
چکیده
مثلث روسیه-هند-چین موسوم به ریک از ساز‌و‌کارهایی بهشمار می‌رود که پس از جنگ سرد از سوی قدرتهای شرقی در جهت تغییر یا تعدیل ساختار نظم بین‌الملل آمریکایی- محور پدید آمد. این هدف سپس به شکل گسترده‌تری در قالب سازمان همکاری شانگهای، ائتلاف بریک و بعدها، بریکس پیگیری شده است. سهگانه وزرای خارجه روسیه، هند و چین در واقع تلاشی است برای ایجاد شبکه نوظهور همکاری میان قدرتهای تجدیدنظرطلب بهمنظور تغییر نحوه حکمرانی جهانی و تأسیس نظم بینالمللی چندقطبی. با توجه به روابط دوجانبه، سهجانبه و چندجانبه ریک، پرسش مقاله حاضر این است که آیا تحقق چنین هدفی ممکن است و چرا؟ یافتههای مقاله همراستا با فرضیه آن نشان میدهد که مثلث روسیه-هند-چین بهرغم برخورداری از ظرفیتهای نسبی و انگیزههای قوی برای تغییر نظم بینالمللی آمریکا-محور از انجام این هدف در شرایط کنونی عاجز است؛ چراکه هرچند مسکو، دهلی نو و پکن در خصوص نیاز به نظمی چندقطبی یا نظام چندمرکزی روابط بین‌الملل اتفاقنظر دارند، اما ادراکات آنها از ماهیت این تغییر و جایگاه هر یک از این سه کشور در نظم بینالمللی آینده در اساس واگرا است. نتیجه آنکه تعامل بیشتر شبکه ریک در قالب گروههای همفکر بزرگتر همچون بریکس و یا سازمان همکاری شانگهای و بریکس پلاس که ایران یکی از گزینههای حضور در آنها است، میتواند با تقویت چشمانداز تغییر نظم جهانی موجود به نفع کشورهای نوظهور و درحال توسعه تا حد زیادی بر رقابت درونی روسیه-هند-چین و واگرایی میان آنها فائق آید. مقاله حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با بهرهگیری از روش تبیینی در پی کشف علل ناکارآمدی سازوکار ریک برآمده است.
کلیدواژه‌ها
)