نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد تمیم حیدری ¹
• رضا سیمبر ²

¹ دانشجوی دکترا رشته روابط بین الملل دانشگاه گیلان

² استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه گیلان (استاد تمام)

چکیده

هدف از نوشتار حاضر، بررسی چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان است که در دو دهه گذشته (۲۰۲۱-۲۰۰۱)، تحت تأثیر رقابت کشورهای منطقه (نظیر پاکستان و هند، ایران، عربستان، قطر، امارات، ترکیه، کشورهای آسیای میانه) و قدرت‌های فرامنطقه‌ای (مثل آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا) شکل گرفته و انسجام یافته است. در پاسخ به پرسش بنیادین این نوشتار که چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان چیست؟ این فرضیه مطرح می‌شود که رقابت‌‌های ژئوپولیتیکی، مناقشه دیورند و گروه داعش در افغانستان از مُهم‌ترین چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان بوده و از عوامل منطقه‌ای (نظیر پاکستان و هند، ایران، عربستان، قطر، امارات، ترکیه، کشورهای آسیای میانه) و فرامنطقه‌ای(مثل آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا) تأثیر پذیرفته است. رقابت‌ها، دشمنی‌ها، تفوق طلبی‌ها و پویایی‌های امنیتی کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ در جغرافیای افغانستان، سبب شده است که این کشور در ایجاد دولت ملی و فراگیر با چالش‌های بین‌المللی مواجه شده و نتواند پایه‌گذار دولت ملی در افغانستان باشد. از‌این‌رو، مسئله یاد شده با استفاده از چارچوب نظری «نظریه مجموعه امنیتی منطقه‌ای» و روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که رقابت‌های ژئوپولیتیکی، مناقشه دیورند و فعالیت گروه داعش در افغانستان، چالش‌های هستند که با تأثیر پذیری از متغیرهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای این کشور را در بازه زمانی بیست ساله (۲۰۲۱-۲۰۰۱) به چالش کشیده است.

کلیدواژه‌ها

• چالشهای بین المللی
• دولت ملی
• کشورهای منطقه
• قدرت‌‌های فرامنطقه‌ای
• مجموعه امنیتی منطقه‌ای

موضوعات

• خاور میانه