آرش رئیسی نژاد؛ مصطفی بوشهری
دوره 28، شماره 117 ، خرداد 1401، ، صفحه 127-152
چکیده
جاده ابریشم نوین به عنوان بلندپروازانهترین کلان پروژه در زمانه کنونی، نمود و نماد اعمال قدرت چین در ورای مرزهای خود است. دو دالان از دالانهای ششگانه کمربند زمینی جاده ابریشم نوین از قلمرو روسیه ...
بیشتر
جاده ابریشم نوین به عنوان بلندپروازانهترین کلان پروژه در زمانه کنونی، نمود و نماد اعمال قدرت چین در ورای مرزهای خود است. دو دالان از دالانهای ششگانه کمربند زمینی جاده ابریشم نوین از قلمرو روسیه میگذرند. همچنین اروپا پایانه عمده مسیرهای زمینی و دریایی این کلان پروژه خواهد بود. بااینحال، روابط چین با روسیه و اروپا دربردارنده تنشهای بالقوه با پیامدهای کلان برای موازنه قوا و اقتصاد جهانی نیز است. از این دریچه، مسئله اساسی نوع واگرایی و همگرایی این سه قدرت بزرگ در مسیر زمینی اوراسیایی جاده ابریشم نوین است." عوامل همگرایی و واگرایی در رابطه چین با روسیه و اروپا در مسیر جاده ابریشم نوین کدماند؟" فرضیه بر این امر استوار است که از جاده ابریشم قطبی بستر همگرایی و آسیای میانه زمینه واگرایی پکن و مسکو را فراهم میکند و از سوی دیگر، پروژههای چین در بالکان زمینه همگرایی در اروپای شرقی را فراهم میسازد٬ درصورتیکه واگرایی با قدرتهای اروپای غربی و مرکزی را به همراه دارد. این نوشته با ذکر جزییاتْ این سویهها و پیامدهای جاده ابریشم یخی (قطبی) را نشان میدهد. همچنین، فرصتها و چالشهای میان چین و روسیه را بهویژه در آسیای میانه برمیشمرد. سپس، سیاستها و خطمشی چین برای نفوذ در اروپای شرقی و بالکان نشان داده میشود. در آخر نیز دامنه و گستره روابط تنش آمیز چین با کشورهای اروپای غربی نیز موردبررسی قرار خواهد گرفت. چارچوب نظری مقاله پیشرو بر خوانشی سهحوزهای و سهسطحی از ژئوپلیتیک استوار است. چنین چارچوبی از پیوند این سه ساختار با عوامل جغرافیایی نشان میدهد که ردپای ریشهها و پیامدهای این کلان پروژه را میتوان در سه حوزۀ ژئوپلیتیک، ژئوکالچر و ژئواکونومی و در سه سطح "بینالمللی"، "منطقهای" و "داخلی" یافت.