فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

دلایل و زمینه های غیرامنیتی سازی در آسیای مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مطالعات منطقه‌ایی، گرایش مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز دانشگاه تهران.

2 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ایی، گرایش مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز دانشگاه تهران.

چکیده

منطقه آسیای مرکزی که بیش از دو دهه با اختلافات و تنش­های کشورهای منطقه در قبال موضوعات مختلف و امنیتی سازی مسائل مرزی و سرزمینی، آب و محیط زیست، هویت­های قومی و زبانی، کریدورهای ارتباطی و خطوط انتقال انرژی شناخته می­شد، طی یک دهه گذشته به تدریج وارد فضای جدیدی از تنش­ زدایی و غیرامنیتی­ سازی شده است که در واقع فرایند معکوس امنیتی­ کردن است؛ یعنی بازگشت یک موضوع از حالت سیاسی فوری به وضعیت سیاسی عادی. این روند در یک دهه گذشته با تغییر نسل رهبران منطقه و عادی­ سازی مناسبات تاجیکستان و ازبکستان شدت و سرعت بیشتری نیز به خود گرفته است. در نتیجه این تحولات بسیاری از موضوعات نظیر آب، محیط‌زیست، مرزها و گذرگاه­های مرزی، کریدورهای ارتباطی و خطوط انتقال انرژی به تدریج از وضعیت امنیتی گذشته خارج شده و به وضعیت طبیعی و عادی خود بازگشته­ اند. تحولات یاد شده این پرسش را مطرح می ­کند که دلایل و زمینه­ های  تنش­ زدایی و غیرامنیتی ­سازی در منطقه آسیای مرکزی چیست؟ در پاسخ به پرسش یاد شده این فرضیه می­ تواند مطرح شود که «تغییر نسل رهبران آسیای مرکزی به عنوان بازیگران (کنشگران) امنیتی ­ساز، تغییر گفتمان و کنش کلامی رهبران و نخبگان جدید، منافع مشترک حاصل از گسترش خطوط انتقال انرژی و کریدورهای ارتباطی و ترانزیتی و نیز تهدیدهای مشترک آبی و زیست محیطی موجب تنش­ زدایی و غیرامنیتی سازی در منطقه آسیای مرکزی شده است». به منظور ارزیابی فرضیه مطرح شده این مقاله با کاربست مفاهیم و مولفه­ های نظری  امنیتی‌سازی  و غیر امنیتی­ سازی که در چارچوب مکتب امنیتی کپنهاگ مطرح شده است، کوشش می ­کند شناخت و درک بهتری از تحولات جدید صورت گرفته در سطح منطقه آسیای مرکزی حاصل شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع
-  بوزان، باری (1379)، "آشنایی با مکتب کپنهاگ در حوزه مطالعات امنیتی"، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال سوم، شماره سوم.
- دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و سید یوسف قرشی (1391)، "نظریه و روش در مطالعات               امنیتی­کردن"، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، ماه زمستان، شماره چهارم.  
- دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و سید محمدعلی علوی (1395) فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 17، تابستان، شماره پیاپی 47.
- عبدالله خانی، علی و عباس کاردان (1390)، رویکردها و طرح­های آمریکایی درباره ایران، تهران: انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران.
- قرشی، سید یوسف (1393)، امنیتی­شدن و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- رستمی، فرزاد و مسعود نادری (1395)، "برجام، پرونده اتمی و بسترهای امنیتی­سازی و غیر‌  امنیتی­سازی"، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین­المللی، شماره 27، تابستان.
- کولایی، الهه و حمیدرضا عزیزی (1392)، "تحولات سیاست خارجی ترکمنستان؛ اصل بی­طرفی مثبت در عرصه نظری و عمل"، فصلنامه سیاست، دوره 43، شماره 3، پاییز، 173- 196.
- کولایی، الهه (1385)،  "سازمان شانگهای و امنیت آسیای مرکزی"، پژوهش سیاست نظری (پژوهش علوم سیاسی)،  پاییز و زمستان، دوره  2 ، شماره  3.
- کوزه­گر کالجی، ولی (1394)، سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی؛ روندها و چشم­اندازها. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول.
- Anceschi, Luca (2010), “Integrating Domestic Politics and Foreign Policy Making: the Cases of Turkmenistan and Uzbekistan”, Central Asian Survey, pp. 143- 158.
- Eurasianet  (2018) “Uzbekistan, Tajikistan Talk up New Era of Amity”, April 20, Available at: https://eurasianet.org/uzbekistan-tajikistan-talk-up-new-era-of-amity, Accessed on: 5/4/2019.
- Gotev, Georgi (2018) “Astana Hosts Little-Publicised Central Asia summit”,
Euractiv, March 16.
-Kadyrova, Elvira (May 2, 2019) “Kazakhstan and Uzbekistan Offer New Opportunities to Unlock the Economic Potential of Central Asia”, New Central Asia, The Voice of Greater Central Asia”, Available at:
http://www.newscentralasia.net/2019/05/02/kazakhstan-and-uzbekistan-offer-new-opportunities-to-unlock-the-economic-potential-of-central-asia/,Accessed on: 23/3/2019.
- Rose, P. (2004) “Securitization and Minority Rights: Conditions of
Desecuritization”, Security Dialogue, 35: 279.
- Sattarov, Rafael (2018) “ASEAN, Uzbek-Style: Tashkent’s New Ambitions in Central Asia”, Carnegie Moscow Center,  Jannuary 19.
- Putz, Catherine (2018) “All Together Now: Central Asia's Leaders Set to Meet
in Astana”, The Diplomat, March 13, 2018.
- Tashtemkhanova, Raikhan (2015) “Territorial and Border Issues in Central
Asia: Analysis of the Reasons, Current State and Perspectives”, Anthropologist, 22 (3), pp. 518-525.
- Wæver, Ole (1995) “Securitization and Desecuritization”, in: On Security. ed.
Ronnie D. Lipschutz. Columbia University Press, pp. 46-87.
 
 
 
 
فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
دوره 25، شماره 106
مرداد 1398
صفحه 121-157
فایل ها
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار