فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز

چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان: با تأکید بر نقش قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای (۲۰۲۱-۲۰۰۱)

محمد تمیم حیدری؛ رضا سیمبر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 بهمن 1402

چکیده

هدف از نوشتار حاضر، بررسی چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان است که در دو دهه گذشته (۲۰۲۱-۲۰۰۱)، تحت تأثیر رقابت کشورهای منطقه (نظیر پاکستان و هند، ایران، عربستان، قطر، امارات، ترکیه، کشورهای ... بیشتر هدف از نوشتار حاضر، بررسی چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان است که در دو دهه گذشته (۲۰۲۱-۲۰۰۱)، تحت تأثیر رقابت کشورهای منطقه (نظیر پاکستان و هند، ایران، عربستان، قطر، امارات، ترکیه، کشورهای آسیای میانه) و قدرت‌های فرامنطقه‌ای (مثل آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا) شکل گرفته و انسجام یافته است. در پاسخ به پرسش بنیادین این نوشتار که چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان چیست؟ این فرضیه مطرح می‌شود که رقابت‌‌های ژئوپولیتیکی، مناقشه دیورند و گروه داعش در افغانستان از مُهم‌ترین چالش‌های بین‌المللی ایجاد دولت ملی در افغانستان بوده و از عوامل منطقه‌ای (نظیر پاکستان و هند، ایران، عربستان، قطر، امارات، ترکیه، کشورهای آسیای میانه) و فرامنطقه‌ای(مثل آمریکا، روسیه، چین و اتحادیه اروپا) تأثیر پذیرفته است. رقابت‌ها، دشمنی‌ها، تفوق طلبی‌ها و پویایی‌های امنیتی کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ در جغرافیای افغانستان، سبب شده است که این کشور در ایجاد دولت ملی و فراگیر با چالش‌های بین‌المللی مواجه شده و نتواند پایه‌گذار دولت ملی در افغانستان باشد. از‌این‌رو، مسئله یاد شده با استفاده از چارچوب نظری «نظریه مجموعه امنیتی منطقه‌ای» و روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که رقابت‌های ژئوپولیتیکی، مناقشه دیورند و فعالیت گروه داعش در افغانستان، چالش‌های هستند که با تأثیر پذیری از متغیرهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای این کشور را در بازه زمانی بیست ساله (۲۰۲۱-۲۰۰۱) به چالش کشیده است.

مشاهده مقاله

کمک‌های توسعه‌ای چین به کشورهای آسیای مرکزی

سمیه مختاری؛ مهدی فاخری

دوره 29، شماره 124 ، اسفند 1402، ، صفحه 3-28

چکیده

پس از آسیای جنوب شرقی، آسیای مرکزی دومین اولویت در سیاست همسایگی چین است و به همین دلیل پکن همواره تلاش می‌نماید تا از راه افزایش تجارت، سرمایه‌گذاری در بخشهای زیربنایی و ارائه کمکهای توسعهای ... بیشتر

اختلافات ناشی از تقسیم آب رودخانه‌های مرزی مطالعه موردی ایران و افغانستان 1402-1282

هوشنگ ایمانپور سعید؛ رضا سیمبر

دوره 29، شماره 124 ، اسفند 1402، ، صفحه 29-58

چکیده

یکی از پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی جهانی، بحران کمبود آب و اختلافات ناشی از آن در میان دولت‌های ذی نفع است. بحرانی شدن وضعیت اقلیمی جهان منجر به بروز اختلافات بین دولت‌ها در ارتباط با تقسیم آب‌های ... بیشتر یکی از پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی جهانی، بحران کمبود آب و اختلافات ناشی از آن در میان دولت‌های ذی نفع است. بحرانی شدن وضعیت اقلیمی جهان منجر به بروز اختلافات بین دولت‌ها در ارتباط با تقسیم آب‌های مشترک شده است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات به روش اسنادی-کتابخانه ای، به این سؤال که: " عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری و تشدید اختلافات ناشی از تقسیم آب رودخانه‌های مرزی بین جمهوری اسلامی ایران و همسایگان کدم‌اند؟" پاسخ می‌دهیم. فرضیه ارائه‌شده در قبال سؤال یادشده در بالا، براین مبنا استوار است که در کنار نقش آشکار پدیده "کمبود آب" در بروز اختلافات یادشده، لازم است که چهار متغیر دیگر؛ سیاست قدرت‌های فرامرزی، مدیریت منابع آبی، فاصله ایدئولوژیکی و عدم ثبات حکومت‌ها، نیز مورد بررسی و تحلیل نخبگان سیاسی قرار بگیرند. متغیرهای یادشده در دو گروه داخلی (عدم ثبات حکومت‌ها و مدیریت منابع آبی) و خارجی (سیاست قدرت‌های فرامرزی و فاصله ایدئولوژیکی) تقسیم می‌گردند. لازم به یادآوری است که تبیین متغیرهای یادشده، الزاماً به معنی عدم وجود عوامل دیگر در چارچوب مورد بحث نیست و چه بسا که در بستر پژوهش‌های آینده در این زمینه، متغیرهای جدیدی شناسایی گردند.

از نوعثمان گرایی تا قرن ترکی:تلاش ترکیه برای تبدیل شدن به قدرت جهانی

محمد هادی خان محمدی؛ آرش رئیسی نژاد

دوره 29، شماره 124 ، اسفند 1402، ، صفحه 59-82

چکیده

نوعثمانیگرایی در واقع عنوانی بود که به اقدامات ترکیه پس از بهار عربی اطلاق گردید. سیاست خارجی جدیدی که دارای انگیزه مذهبی با حمایت از گروه‌های اخوانی و همچنین انگیزه ترکی با حضور در سرزمین‌های سابق ... بیشتر نوعثمانیگرایی در واقع عنوانی بود که به اقدامات ترکیه پس از بهار عربی اطلاق گردید. سیاست خارجی جدیدی که دارای انگیزه مذهبی با حمایت از گروه‌های اخوانی و همچنین انگیزه ترکی با حضور در سرزمین‌های سابق امپراتوری عثمانی بود. اما به نظر می‌رسد امروز اثر چندانی از نوعثمانیگرایی باقی نمانده است و از ترکیه مفاهیم جدیدی چون «دوران جدید» یا «قرن ترکی» به گوش می‌رسد. پرسشی که در نوشته پیش رو مطرح کرده‌ایم این است که گذار ترکیه از نوعثمانی‌گرایی به قرن ترکی چگونه بوده و قرن ترکی چه بنیان‌هایی را در برمی‌گیرد؟ در این مقاله تلاش کرده‌ایم با استفاده از روش روندپژوهی، ضمن واکاوی در تغییر سیاست ترکیه از نوعثمانی‌گرایی به قرن ترکی، به بنیان‌های اصلی سیاست خارجی جدید ترکیه و حوزه‌های نفوذ آن و همچنین عوامل تغییر آن بپردازیم و پرسش خود را پاسخ دهیم. بر این مبنا شکست ترکیه در سیاست‌های خود در خاورمیانه و همچنین تغییر اتحادهای داخلی پس از کودتای ۲۰۱۶، منجر به تغییر راهبرد‌ها و تلاش ترک‌ها برای حضور در کمربند اوراسیایی مدیترانه شرقی، قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی گردید. آنکارا از طریق حضور در این کمربند در سراسر اوراسیا سودای تبدیل‌شدن به هاب انرژی و ترانزیتی را در دوران جدید خود دارد. دوران جدیدی که طبق سخنان ترک‌ها می‌توان از آن با عنوان قرن ترکی یادکرد.

مطالعه تطبیقی ساختار طرح و نقش فرش اردبیل با فرش جمهوری آذربایجان

ایمان زکریایی کرمانی؛ شقایق مرادزاده هفشجانی

دوره 29، شماره 124 ، اسفند 1402، ، صفحه 179-218

چکیده

جمهوری آذربایجان در گذشته بخشی از خاک ایران بود که طبق عهدنامه های ترکمانچای و گلستان در زمان فتحعلی شاه قاجار به روسیه تزاری واگذار شد. منطقه اردبیل به‌عنوان یکی از مناطق فرشبافی ایران، از منظر ... بیشتر جمهوری آذربایجان در گذشته بخشی از خاک ایران بود که طبق عهدنامه های ترکمانچای و گلستان در زمان فتحعلی شاه قاجار به روسیه تزاری واگذار شد. منطقه اردبیل به‌عنوان یکی از مناطق فرشبافی ایران، از منظر جغرافیای فرهنگی با این جمهوری در پیوند بوده و به همین سبب بسیاری از دستبافتهها و نقوش فرش به‌مرور زمان با یکدیگر در تعامل و تبادل بوده است. در این پژوهش، ضمن بررسی نقوش مشترک در قالی اردبیل و جمهوری آذربایجان به تبیین ویژگیهای نقوش در فرش و به تطبیق این آثار هنری پرداخته شده است. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که با توجه به همجواری و ارتباطات فرهنگی اردبیل با جمهوری آذربایجان چه تأثیری در ساختار طرح و نقش فرش در طی بازه زمانی یک‌صد سال اخیر گذاشته است؟ این پژوهش با استفاده از منابع اسنادی و مقالات مرتبط به شیوهی تطبیقی- تحلیلی مبتنی بر تبیین و از نوع مجزاسازی انجام شده و به روش تحلیل کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافتههای پژوهش نشاندهندهی آن است که صنعت قالیبافی در اردبیل که در زمان صفویه اوج گرفته، تا به امروز اصالت طرح و نقش خود را حفظ کرده و با توجه به انتخاب و مقایسه نمونهها در فرش منطقه اردبیل و مناطق جمهوری آذربایجان از لحاظ ساختار فرمی در طرح و بیشتر نقوشی که به‌عنوان ترنج در فرش نمایان شده مورد مشابه است و تفاوتها اکثر در ریزنقشها، رنگ، نقوش و تعداد حاشیه به چشم میخورد که این تشابهات حاصل ریشههای فرهنگی و تفاوتها برگرفته از ویژگیهای سبکی هر منطقه است که در طول زمان و فاصله زمانی از یکدیگر جدا شده اند.

مفهوم عمق استراتژیک و روابط رژیم صهیونیستی و جمهوری آذربایجان

احسان جعفری فر؛ علی باقری دولت آبادی

دوره 29، شماره 123 ، آذر 1402، ، صفحه 3-30

چکیده

در میان کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز کشور جمهوری آذربایجان، ‌با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن بر سر راه‌های غرب و شرق از اهمیت ویژه‌ای برای اسرائیل برخوردار است. این رژیم به مدت سه دهه است که ... بیشتر در میان کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز کشور جمهوری آذربایجان، ‌با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن بر سر راه‌های غرب و شرق از اهمیت ویژه‌ای برای اسرائیل برخوردار است. این رژیم به مدت سه دهه است که روابط با جمهوری آذربایجان را آغاز نموده و در سال‌های اخیر وارد مرحله جدیدی شده است. سؤال پژوهش این است که جایگاه و نقش این جمهوری در استراتژی امنیت ملی رژیم صهیونیستی کجاست؟ و این رژیم چه رویکردی نسبت به توسعه روابط با این کشور دارد؟ بر اساس فرضیه پژوهش رویکرد رژیم صهیونیستی نسبت به روابط با جمهوری آذربایجان در قالب مفهوم عمق استراتژیک و رفع نیازهای امنیتی رژیم صهیونیستی قابل‌فهم است و براین اساس توسعه روابط با باکو برای تداوم حیات این رژیم حائز اهمیت محسوب می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی برای فائق آمدن بر ضعف‌های ژئوپلیتیکی و نیز دفع تهدیدات نظامی خود به دنبال تبدیل جمهوری آذربایجان به عمق استراتژیک این رژیم در قفقاز جنوبی است تا از این راه قدرت بازدارندگیاش در برابر ایران را تقویت نماید. لانه گزینی رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان و توسعه این روابط در ابعاد نظامی-امنیتی می‌تواند امنیت ملی ایران را تحت تأثیر قرار داده و به دوری ایران از جمهوری آذربایجان و سردتر شدن روابط دو کشور منجر شود. برای انجام پژوهش حاضر از روش تبیینی و شیوه گرداوری داده به روش کتابخانه‌ای استفاده‌شده است.

مناقشه قره باغ و استراتژی ایران و ترکیه

حمید درج

دوره 29، شماره 123 ، آذر 1402، ، صفحه 31-66

چکیده

جمهوری آذربایجان پس از کسب استقلال با بحران ناشی از اشغال اراضی از جانب ارمنستان مواجه شد. مناقشه قره‌باغ بعدها به دلیل دخالت برخی قدرت‌های خارجی به یک بحران منطقه‌ای تبدیل شد. در این میان، تصور می‌شود ... بیشتر جمهوری آذربایجان پس از کسب استقلال با بحران ناشی از اشغال اراضی از جانب ارمنستان مواجه شد. مناقشه قره‌باغ بعدها به دلیل دخالت برخی قدرت‌های خارجی به یک بحران منطقه‌ای تبدیل شد. در این میان، تصور می‌شود که حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان تلاشی برای گسترش حوزه نفوذ خود هم از طریق حمایت از مواضع باکو در مناقشه قره‌باغ و هم از طریق به حاشیه راندن نفوذ ایران و روسیه در منطقه است. ایران نیز نگران از سرریز شدن ناامنی‌ها به درون مرزهای شمال غربی خود، خواهان توقف این درگیری است و ضمن مخالفت با مداخله خارجی در این بحران، بر حل‌وفصل مناقشه از طریق دیپلماسی تأکید دارد. سؤال اصلی پژوهش این است که ایران و ترکیه در قبال مناقشه قره باغ چه راهبردی را دنبال می‌کنند؟ فرضیه پژوهش این است که ترکیه تحت توسعه سیاست ترک گرایی و اوراسیاگرایی خود با هدف تأمین اهداف و سیاست‌های منطقه ای خود، اوضاع در قره‌باغ کوهستانی را به نفع باکو تغییر داده است که این امر ضمن تغییر معادلات به ضرر ایران و تأثیر بر امنیت ملی آن، در درازمدت مطلوب ترکیه خواهد بود. از سویی، ایران ضمن به رسمت شناختن حق حاکمیت جمهوری آذربایجان بر قره باغ، با هرگونه تغییرات ژئوپلیتیکی در مرزهای شمالی خود مخالفت می ورزد و در این راستا، در تلاش است تا از شکل گیری نظم و موازنه قدرت منطقه ای به ضرر تهران و هم پیمانان آن در قفقاز مبادرت ورزد. برای تحلیل داده‌های این پژوهش از روش تحلیل مقایسه ای از نوع کیفی استفاده شده است.

بازی با حاصل جمع صفردر قفقاز جنوبی( با تاکید بر جنگ قره باغ 2020)

مهدی فیض اللهی؛ حسین پوراحمدی میبدی

دوره 29، شماره 123 ، آذر 1402، ، صفحه 67-92

چکیده

بحران قره باغ به مدت ده‌ها سال در وضعیت نه جنگ و نه صلح باقی‌مانده بود که با جنگ دوم قره باغ از حالت «منازعه منجمد» خارج شده و قفقاز جنوبی، به خصوص منطقه قره باغ را دچار دگرگونی های عمیقی ... بیشتر بحران قره باغ به مدت ده‌ها سال در وضعیت نه جنگ و نه صلح باقی‌مانده بود که با جنگ دوم قره باغ از حالت «منازعه منجمد» خارج شده و قفقاز جنوبی، به خصوص منطقه قره باغ را دچار دگرگونی های عمیقی کرد. ازآنجایی‌که این جنگ نه امری تصادفی بلکه ریشه در دل تحولات تاریخی منطقه دارد، پرسش اصلی مقاله این است که سیر تحولات تاریخی قفقاز جنوبی چگونه بر ژئوپلیتیک آن منطقه در جنگ قره باغ 2020 تأثیر گذاشته است؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح میشود که وضعیت حاصل‌جمع جبری صفر اصل حاکم بر تحولات ژئوپلیتیکی منطقه قفقاز جنوبی و میراث ماندگار آن بوده است. این مقاله تاریخ پیچیده قفقاز جنوبی را باتوجه‌به ژئوپلیتیک و مؤلفه‌های اقتصادی و فرهنگی آن، ژئواکونومیک و ژئوکالچر، ارزیابی کرده است و پیامدهای آن را برای جنگ قره باغ در سال 2020 بررسی نموده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که جنگ دوم قره باغ جنگ قومی - سرزمینی بوده و مؤلفه‌های اقتصادی در شکل گیری آن نقش اساسی داشته است. همچنین حاصل‌جمع جبری صفر اصل حاکم و ماندگار در این منطقه است. در این نوشتار از رویکرد پژوهشی قیاسی استفاده شده است که با کاربرد مدل مطالعاتی ژئوپلیتیک در چارچوب مطالعات منطقه ای است. تحلیل داده ها به‌صورت توصیفی - تحلیلی بوده و داده های این پژوهش ‌با ‌استفاده از منابع اینترنتی ‌و ‌‌کتابخانه‌ای‌ گردآوری شده است.

جنگ 2020 جمهوری آذربایجان-ارمنستان و حل مناقشه ‏منجمد ناگورنو-قره‌باغ

علی بصیری نیا؛ امین صباغ زاده

دوره 29، شماره 123 ، آذر 1402، ، صفحه 93-112

چکیده

متعاقب بروز درگیری ‏ها میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه ناگورنو-قره‌باغ در نیمه دوم سال 2020، توافق سه‏ جانبه ‏ای میان این دو کشور به میانجی ‎گری روسیه منعقد شد که طی آن با خروج نیروها ... بیشتر

بحران اوکراین و تغییر ارجحیت ها در سیاست خارجی بایدن

حسین کریمی فرد

دوره 29، شماره 123 ، آذر 1402، ، صفحه 113-138

چکیده

بایدن پس از به قدرت رسیدن در سال 2021 با مسائل متعددی مثل خروج آمریکا از خاورمیانه و افغانستان، افزایش قابلیت و توانمندی های چین و مهار این رقیب راهبردی، مسئله هسته‌ای ایران(برجام) و تهاجم روسیه به ... بیشتر بایدن پس از به قدرت رسیدن در سال 2021 با مسائل متعددی مثل خروج آمریکا از خاورمیانه و افغانستان، افزایش قابلیت و توانمندی های چین و مهار این رقیب راهبردی، مسئله هسته‌ای ایران(برجام) و تهاجم روسیه به اوکراین مواجه شد.در ابتدا سیاست خارجی بایدن حول موضوع حقوق بشر و دموکراسی سامان یافت. اما وقوع جنگ روسیه و اوکراین باعث تغییر اولویت‌ها شد. بحران اوکراین به‌عنوان مهم‌ترین چالش باعث شد تا بایدن با تلقی عمل روسیه به‌مثابه تهدیدی استراتژیک علیه جهان غرب و با برجسته کردن عمل‌گرایی در سیاست خارجی درصدد مدیریت آن برآید.چارچوب نظری این مقاله بین الملل‌گرایی لیبرال است. هدف این مقاله بررسی سیاست خارجی بایدن بعد از جنگ روسیه و اوکراین طبق چارچوب نظری بین الملل‌گرایی لیبرال است. سؤال این مقاله عبارت است از: جنگ روسیه و اوکراین باعث چه تغییری در اولویت‌ها سیاست خارجی بایدن شد؟ فرضیه این پژوهش آن است که بایدن با تلقی تهاجم روسیه به اوکراین به‌مثابه تهدید استراتژیک علیه نظم جهانی تلاش نمود ضمن اتحاد با کشورهایی اروپایی و سامان دهی مجدد ناتو، رهبری جبهه غرب را جهت تضعیف و تحریم روسیه بر عهده گیرد.از سوی دیگر با برجسته کردن عنصر عمل‌گرایی در سیاست خارجی جهت کنترل و مدیریت پیامدهای ناشی از برخورد با روسیه، موضوعاتی مثل امنیت و انرژی در مرکز و حقوق بشر و دموکراسی در حاشیه سیاست آمریکا قرار گرفتند.

دیپلماسی اقتصادی چین در منطقه خزر بین سال های 2011 الی 2021 ( قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان)

محمدحسین عارفی دوست ماسوله؛ محمد احمدی

دوره 29، شماره 123 ، آذر 1402، ، صفحه 139-168

چکیده

ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری، منابع انرژی و اهمیت ژئواکونومیک در منطقه خزر موجب گردیده است که قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، توجه ویژه‌ای برای این منطقه قائل باشند. چین به‌عنوان یک قدرت فرامنطقه‌ای ... بیشتر ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری، منابع انرژی و اهمیت ژئواکونومیک در منطقه خزر موجب گردیده است که قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، توجه ویژه‌ای برای این منطقه قائل باشند. چین به‌عنوان یک قدرت فرامنطقه‌ای در این منطقه تلاش نموده است تا دیپلماسی اقتصادی موفقی را در پیش گیرد و با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری و به‌کارگیری ابتکار استراتژی یک کمربند - یک جاده در اولویت اول و بهره‌گیری از دیپلماسی انرژی در اولویت دوم، موقعیت دیپلماسی اقتصادی خود در منطقه خزر را بهبود بخشد. این پژوهش سعی دارد با تحلیل مدل دیپلماسی اقتصادی چین در منطقه خزر (با تمرکز بر قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان)، با روش پژوهشی که در زمره تحقیقات کتابخانه‌ای قرار دارد و با استفاده از تحقیق ترکیبی کمی و کیفی، به این سؤال پاسخ دهد که عوامل اصلی موفقیت دیپلماسی اقتصادی چین در این منطقه چیست و الگوی دیپلماسی این کشور چه می‌باشد. با بررسی‌های صورت گرفته، چین مدل دیپلماسی اقتصادی خود در برابر این سه کشور را مبتنی بر ابتکار یک کمربند – یک جاده قرار داده است و حتی دیپلماسی انرژی محور خود را ذیل این ابتکار، پیش می‌برد. عامل اصلی موفقیت چین در اجرای این مدل دیپلماسی نیز، ایجاد اعتماد دوطرفه و اتخاذ رویکرد (برد – برد) است.

جنگ روسیه و اوکراین از منظر حقوق توسل به‌زور

بهزاد سیفی

دوره 29، شماره 121 ، خرداد 1402، ، صفحه 107-136

چکیده

جنگ روسیه و اوکراین پس از ماه‌ها تنش و حضور نیرو‌های نظامی روسیه در مرز اوکراین، در 25 فوریه 2022 بادستور حمله نظامی همه‌جانبه رئیس‌جمهور روسیه، آغاز شد. توجیهات پوتین برای حمله نظامی بر «عملیات نظامی ... بیشتر جنگ روسیه و اوکراین پس از ماه‌ها تنش و حضور نیرو‌های نظامی روسیه در مرز اوکراین، در 25 فوریه 2022 بادستور حمله نظامی همه‌جانبه رئیس‌جمهور روسیه، آغاز شد. توجیهات پوتین برای حمله نظامی بر «عملیات نظامی خاص» در دنباس و عدم‌اشغال اوکراین توسط روسیه، مداخله بشردوستانه به‌دلیل ارتکاب جنایت نسل‌زدایی توسط دولت اوکراین در شرق این کشور بنا شده بود. اما مهم‌ترین توجیه پوتین، مبتنی بر دفاع مشروع فردی پیش‌دستانه به‌علت قریب‌الوقوع بودن تهدیدات اوکراین و ناتو و دفاع مشروع جمعی به‌حمایت از دولت‌های خودخوانده منطقه دنباس است که روسیه پیش ‌از این، آن‌ها را به‌عنوان دولت‌هایی مستقل مورد شناسایی قرار داده بود و معاهده دوستی، همکاری و کمک متقابل را با رهبران دونتسک و لوهانسک منعقد نمود، بنا گردید. ازاین‌رو هدف ازاین پژوهش بررسی جنگ روسیه و اوکراین از منظر حقوق توسل به‌زور می‌باشد. بنابراین، این پژوهش به‌دنبال پاسخگویی به سؤال: آیا استدلال‌های حقوقی روسیه برای توسل به‌زور از منظر حقوق بین‌الملل قابل توجیه می‌باشد؟ می‌باشد. روش تحقیق نوشتار حاضر، توصیفی-تحلیلی و روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای-استنادی است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است، روسیه قواعد حقوق بین‌الملل و حق تمامیت ارضی و استقلال سیاسی اوکراین را نقض، و دلایل روسیه برای مشروعیت بخشیدن به تجاوز نظامی به اوکراین، موجه نیست.

دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (مورد همکاری‎های تعرفه‎ای)

رضا سیمبر؛ هادی غلام نیا

دوره 27، شماره 113 ، خرداد 1400

چکیده

روابط اقتصادی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال‎های اخیر تحت تأثیر عواملی چون تحریم‎های بین‌المللی، عدم وجود رابطه هم‌تکمیلی اقتصادی، وابستگی ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا ... بیشتر روابط اقتصادی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال‎های اخیر تحت تأثیر عواملی چون تحریم‎های بین‌المللی، عدم وجود رابطه هم‌تکمیلی اقتصادی، وابستگی ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا به فروش مواد خام و انرژی و رقابت‌های ژئواکونومیکی قرار داشته است. اعمال مجدد تحریم‎های ایالات متحده پس از خروج دولت ترامپ از برجام و ایجاد محدودیت‌های اقتصادی به‌ویژه در زمینه تجارت بین‌المللی سبب شد نگاه ایران به توسعه ارتباطات اقتصادی با همسایگان گسترش یابد. در این چارچوب، اتحادیه اقتصادی اوراسیا به‌دلیل حجم پایین روابط اقتصادی با امریکا و تسلط نهادهای روسی بر این اتحادیه، از ظرفیت مناسبی برای گسترش روابط دوجانبه به‌ویژه در شرایط تحریم برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران با انعقاد قرارداد تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا درصدد است محدودیت‎های تحریمی ایالات متحده را جبران نماید. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که قرارداد تجارت ترجیحی میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا چه فرصت‎هایی را فراروی اقتصاد ایران در شرایط تحریم قرار می‌دهد؟ در این ارتباط، این فرضیه به آزمون گذاشته می‌شود که همکاری تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به-جهت گشایش فضای نوین تجاری از طریق کاهش تعرفه‎ها، استفاده از ظرفیت‎های موجود در اتحادیه و شرایط دور زدن تحریم‌های اقتصادی، بسترهای همکاری راهبردی ایران و اتحادیه در بلندمدت را فراهم می‌کند. روش مورد استفاده در این مقاله، تبیین علی است و گردآوری اطلاعات نیز با استفاده از منابع دسته اول، اینترنتی و تحلیل مصاحبه-های مقامات رسمی کشور صورت می‌گیرد.

مشاهده مقاله

دوره 29 (1402)

دوره 28 (1401)

دوره 27 (1400)

دوره 26 (1399)

دوره 25 (1398)

دوره 24 (1397)

دوره 23 (1396)

دوره 22 (1395)

دوره 21 (1394)

دوره 20 (1393)

دوره 19 (1392)

دوره 18 (1391)

دوره 17 (1390)

دوره 16 (1389)

دوره 15 (1388)

دوره 14 (1387)

موضوعات = خاور میانه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده